HCC!beleggen - Nieuwsbrieven

Nieuwsbrief 20101201

inhoud: HCC Beleggen Nieuwsbrief 20101201 AFM: Geen beperking "high frequency trading" Wat schuilt er werkelijk achter? Onderzoek naar de Flash Crash Handelen in Belgische opties Fondsvermogen Nederlandse beleggingsfondsen gestegen Bedrijfswinsten (bijna) op recordhoogte Nieuw blad voor technische en kwantitatieve analyse: TradersClub magazine Grondstoffen: de prijzen houden geen stand op hun nieuwe toppen Verre Oosten: stijgende inflatie in China DNB: Vooruitzichten voor de externe omgeving Agenda AFM evalueert toepassing van high frequency trading (HFT) op Europese financiële markten Bron: AFM De Autoriteit Financiële Markten (AFM) ziet geen reden om zogeheten ”high frequency trading” (HFT) aan banden te leggen. De AFM beschouwt HFT niet als een zelfstandige strategie, maar als een techniek waarmee korte-termijn handelsstrategieën in de praktijk kunnen worden gebracht die al sinds jaar en dag bestaan. Dit wordt anders als HFT wordt misbruikt voor het uitvoeren van een illegale handelsstrategie, maar ook daarin onderscheidt HFT zich niet van andere handelsstrategieën. Tot die conclusie komt de AFM in haar vandaag gepubliceerde onderzoek naar de rol van HFT op de Europese financiële markten. De fragmentatie van de Europese effectenmarkten als gevolg van veranderingen in de marktstructuur heeft de groei van HFT in de hand gewerkt. Met behulp van HFT kunnen handelsstrategieën worden uitgevoerd die liquiditeit verschaffen op verschillende handelsplatformen en die bijdragen aan een efficiëntere prijsvorming van effecten. De AFM meent dat geautomatiseerde handelsmethodes zoals HFT de afhankelijkheid van complexe technische systemen hebben vergroot. Daarom pleit zij voor het in Europees verband vaststellen van aanvullende eisen aan operationele en risico management-systemen van marktpartijen door de gehele handelsketen heen. In het algemeen geldt dat internationalisering van de financiële markten heeft gezorgd voor meer complexiteit. De AFM pleit daarom voor intensievere informatie-uitwisseling tussen internationale toezichthouders en verdere harmonisering van het Europese toezicht. Tevens nodigt zij de markt uit om te reageren op het rapport teneinde het inzicht in zowel de voordelen als de mogelijke risico’s van HFT te vergroten.” High frequency trading is een techniek, geen strategie Bij HFT wordt gebruik gemaakt van geavanceerde informatietechnologie die marktpartijen in staat stelt om te handelen met snelheden en volumes die nog maar kortgeleden voor onmogelijk werden gehouden. De AFM is van mening dat HFT niet verantwoordelijk kan worden gesteld voor het ontstaan of verergeren van recente financiële crises. Daaruit is echter wel gebleken dat complexe technologische innovaties in de financiële markten een zorgvuldige analyse vereisen van impact en (systeem)risico’s die zij met zich mee kunnen brengen. Dit was voor de AFM aanleiding om onderzoek te doen naar HFT. High frequency trading is geen handelsstrategie op zichzelf, maar een middel om bepaalde korte-termijn handelsstrategieën met behulp van wiskundige algoritmes geautomatiseerd in de praktijk te brengen. Het gaat hierbij om market making en arbitrage. Het verdienmodel van high frequency traders bestaat uit het verrichten van transacties die ieder voor zich weliswaar zeer kleine winstmarges kennen, maar die in zeer grote volumes worden uitgevoerd. HFT wordt in veel gevallen toegepast door handelaren voor eigen rekening (proprietary traders). De AFM schat het marktaandeel van HFT op de Europese financiële markten op 30 à 40 procent. Nieuwe marktstructuur heeft groei HFT bevorderd Sinds de invoering van de Markets in Financial Instruments Directive (MiFID) in 2007 vindt de handel in effecten gelijktijdig plaats op meerdere handelsplatformen. Zo ontstonden nieuwe market making en arbitrage mogelijkheden voor HFT-partijen. De AFM verklaart de recente groei van HFT in Europa uit het feit dat high frequency traders de mogelijkheden hebben aangegrepen die de nieuwe marktstructuur hun bood. HFT-strategieën die liquiditeit toevoegen en het proces van prijsontdekking bevorderen, leveren een positieve bijdrage aan het verminderen van fragmentatie, en spelen zo naar de huidige inschatting van de AFM per saldo een gunstige rol in de markt. HFT staat niet gelijk aan marktmisbruik De strategieën die bij HFT worden ingezet zijn op zich niet nieuw. Zolang men legitieme strategieën inzet, ziet de AFM geen reden om high frequency traders anders te behandelen dan andere marktdeelnemers. Als de strategieën echter gericht zijn op marktmisbruik, dan zal de AFM daar tegen optreden. HFT op zichzelf kan echter niet gelijk worden gesteld aan marktmisbruik. Om effectief te kunnen optreden tegen eventueel illegaal en/of onwenselijk gedrag van marktpartijen is het van groot belang dat toezichthouders verder investeren in technologische kennis, kunde en middelen. Met de huidige Europese informatiesystemen is het momenteel voor toezichthouders onvoldoende mogelijk om een coherent en volledig beeld te krijgen van het gedrag van individuele spelers op de Europese kapitaalmarkten. Naar mening van de AFM is daarom intensievere informatie-uitwisseling tussen internationale toezichthouders en verdere harmonisering van het Europese toezicht noodzakelijk. Operationele en risicomanagement-systemen verder verbeteren De AFM acht het niet wenselijk om voor te schrijven met welke tijdshorizon of technologie marktdeelnemers kunnen handelen. Wel is zij van mening dat groei van geautomatiseerde handel de technologische afhankelijkheid van de financiële markten verder heeft vergroot zoals in de Verenigde Staten bleek bij de zogeheten “flash crash” van 6 mei 2010. De systemen en processen van handelaren, brokers, handelsplatformen, en clearing & settlement partijen moeten de effecten van HFT en andere geautomatiseerde handel kunnen opvangen. Problemen bij één marktdeelnemer mogen niet leiden tot een crash van een geheel systeem. Rapport Met het 18 november 2010 gepubliceerde rapport wil de AFM inzicht geven in het verschijnsel HFT en in de handelsstrategieën die daarbij gebruikt worden. Verder beoogt het rapport om de impact en risico’s van HFT in kaart te brengen. Ten slotte identificeert het rapport een aantal aandachtspunten, en doet het aanbevelingen aan toezichthouders en marktpartijen voor het verbeteren van de bestaande situatie. Speech René Maatman over High Frequency Trading klik hier Lees meer over High Frequency Trading op Wikipedia klik hier. terug naar Inhoud Wat schuilt er werkelijk achter? Onderzoek naar de Flash Crash Bron:TRADERS´INSIGHTS 28 November 2010 Na de Flash Crash van 6 mei 2010 werd er erg veel gespeculeerd over wie of wat hiervoor verantwoordelijk was geweest en of het bij een gelijkaardige inzakking nog eens zou kunnen gebeuren. Ter herinnering: Op deze dag zakte de Dow Jones tussentijds, met ca. 1000 punten, in elkaar en sommige aandelen daalden naar een enkele cent. De Amerikaanse toezichthoudende autoriteiten, de Commodity Futures Trading Commission (CFTC) en de Securities Exchange Commission (SEC) gingen de zaak na door middel van een onderzoek en hebben onlangs een definitief bericht gepubliceerd hieromtrent ("Findings Regarding the Market Events of May 6, 2010"). In dit artikel tonen we u de officiële versie, maar dit weerhoudt ons niet om deze kritisch te bevragen - in het niet-officiële gedeelte. Van Marko Gränitz De officiële variant In de officiële wereld hebben de autoriteiten het raadsel rond de Flash Crash opgelost. Een enkele marktdeelnemer onder de naam Waddell & Reed Financial wordt als veroorzaker genoemd (in de publicatie wordt de onderneming niet rechtstreeks vernoemd, maar de naam blijkt wel uit de verslaggeving). Bij Waddell werden transacties tot dekking van het koersrisico in S&P E-Mini met een volume van 75 000 contracten afgesloten – dat verkoopsvolume bedroeg dus ongeveer 4,1 miljard dollar, een behoorlijke order. Als gevolg van dat bericht werden de transacties omwille van de verscherping van de Europese schuldencrisis omtrent Griekenland & Co. ingeleid. Pas als gevolg van deze grote order kwam het tot een omvattende vermindering aan liquiditeit als gevolg van de sterke onzekerheid op de markt. In het onderzoek gaat het concreet om het Futures-contract voor juni 2010. Op 6 mei werden in het totaal 5,7 miljoen contracten gehandeld, waarvan bijna een derde (1,6 miljoen) tussen 14.00 en 15.00 uur (USA-tijd), toen de crash gebeurde. De handelaars bij Waddell & Reed gaven volgens het bericht maar weinig specificaties voor de te verkopen 75 000 contracten aan, in het bijzonder met betrekking op het volume. Als resultaat werd de order praktisch onbegrensd op de markt geworpen (normaalgezien worden dergelijke grote orders over langere tijdsperiodes afgewerkt). Desalniettemin kwam het aantal contracten overeen met ca. 2,5 procent van het gemiddelde, dagelijkse handelsvolume. Andere marktdeelnemers kregen dit in het oog en dreven van hun kant het volume naar boven. Daarbij werden door de toenemend sterke koersbeweging steeds meer stop-loss-orders uitgevoerd. Alles samen leidde het ertoe dat de koperszijde met betrekking daarop, steeds dunner werd. De bodem werd pas bereikt toen het tot een handelsopschorting van een paar seconden kwam – op deze situatie gaan we nog dieper in op een andere plaats. Voordien hadden vele waarnemers de oorzaak bij andere marktdeelnemers gezocht: de High Frequency Traders (HFT, handel met hoge frequentie). In het officiële rapport kan nochtans nauwelijks een verklaring voor deze verdenking worden gevonden. Met Waddell & Reed daarentegen staat een marktdeelnemer in het vizier, die alles behalve aan HFT doet en daarbij niet eens tot de grote spelers behoort – de onderneming is met haar beleggingspolitiek eerder op middel- tot lange termijn uitgericht en beheert minder als 100 miljard dollar. De niet-officiële kant Uit de rapportering komt naar voor dat de 75 000 contracten na 20 minuten „afgewerkt“ waren en de order daarmee dus afgewerkt. Omdat de eigenlijke Flash Crash pas op gang kwam toen de order van de handelaars al tien minuten in de markt was, bleef hier voldoende ruimte voor speculeringen over de rol van de HFT. Want als de 75 000 contracten daadwerkelijk de crash veroorzaakt zouden hebben, zou de markt veel sneller ingestort zijn. Een aanwijzing dat HFT niet helemaal onschuldig was in de zaak, is dat de dagbodem precies met de automatische handelsopschorting samenviel. Waarom is dat verdacht? Omdat een handelsopschorting als buitengewone gebeurtenis de algoritmes in de war stuurt en ertoe kan leiden dat HFT tenminste kortstondig „off“ is. Nu wordt de samenhang duidelijk: Wanneer als gevolg van een handelsopschorting, zonder HFT-participatie, de koersen meteen weer stijgen, dan kunnen ze daarvoor net zo goed naar beneden gedrukt zijn door de HFT (afbeelding 1). In het officiële bericht is van een mogelijke (gedeeltelijke) schuld van de HFT geen sprake, maar de cijfers worden tenminste vernoemd: In de laatste 15 seconden voor de handelsopschorting maakte HFT ongeveer de helft van het handelsvolume uit. De kritiek naar het HFT toe is op zich niets nieuws. In principe wordt er geargumenteerd dat de ene verkoopsopdracht de andere kan genereren en de situatie daardoor snel controle verliest. Dat deze vrees niet volledig onrealistisch is, toont de opkomst van de orders aan de kant van de algoritmische trading – het aandeel in het handelsvolume in de USA bedraagt intussen ca. 70 procent. Het is echter interessant dat de invloed van HTF in het officiële bericht getrivialiseerd wordt. Een mogelijke verklaring hiervoor is de sterke lobby-activiteit van HTF-ondernemingen en market makers via persoonlijke en financiële verbindingen. Daarbij komt nog dat ook de beurzen profiteren van HTF omdat de High Frequency Traders meer en meer omzet genereren en daardoor belangrijk zijn voor de handel van de beurzen. Quote Stuffing Een interessante poging kwam van de gegevensaanbieder Nanex. Hier werd in de officiële verklaring echter maar weinig aandacht aan gegeven. De Flash Crash kon dus niet door de order van een enkele marktdeelnemer veroorzaakt zijn geworden, zoals een gedetailleerd onderzoek van de onderneming aangetoond heeft. In de tijd kort voor de handelsopschorting werden opvallend veel schijnorders geplaatst. Deze werkwijze is in HFT bijzonder populair. Daarbij worden orders zonder echte intentie tot koop of verkoop voor fracties van seconden geplaatst en dan meteen weer verwijderd (Quote Stuffing). De reden daarvoor moeten we zoeken in de tactiek van HFT-algoritmes die met schijnorders de microstructuur van de markt beïnvloedt om een informatievoordeel te verkrijgen - uiteindelijk weet enkel de Quote Stuffer, welk deel van het orderboek „echt“ is en welk niet. Dit is het idee wat erachter schuilt. Met deze kennis kunnen gegevens sneller beoordeeld worden, wat een minimaal tijdsvoordeel met zich meebrengt – en precies deze milliseconden zijn beslissend in de HFT-handel. Als er echter teveel marktdeelnemers aan Quote Stuffing doen, kan de massieve orderopkomst de verwerking van de beurzen schade toebrengen en komt het tot vertragingen. Dat roept opnieuw HFTs op het voorplan om de arbitrage tussen de verschillende beurzen in werking stellen – wat er in het geval van optredende vertragingen toe leidt dat er een golf van uitverkoop door een arbitrage-illusie gevormd wordt. De reden daarvoor is dat de tijdstempel van een trade pas met diens uitvoering gezet wordt en de algoritmes de vertraging op die manier niet herkennen. Zo zou bijvoorbeeld de biedkoers aan de NYSE vanwege de vertraging schijnbaar(!) boven de laagste laat van een platform liggen, wat tot verdere verkopen aan de NYSE leidt. Zo kan de koopzijde op korte tijd steeds verder uitdrogen (afbeelding 1). In een extreem geval kan dit een crash veroorzaken en precies dat vermoedt Nanex voor de gebeurtenissen van 6 mei. Nanex heeft ook een oplossingsvoorstel voor het probleem: Elke order moet voor een vast gedefinieerde minimumtijd actief blijven. Wordt de minimumtijd hoog genoeg geselecteerd (bijvoorbeeld 0,05 seconden), zouden de schijnorders snel afgehandeld kunnen worden. Want als HFTs een daadwerkelijke uitvoering van de order moeten vrezen, dan is de zaak de moeite niet meer waard. Dit voorstel werd echter (nog) niet ernstig besproken. Vooruitzicht Omdat het tot hiertoe aan tegenmaatregelen inzake quote stuffing ontbreekt, is het gevaar voor plotse koersinzakkingen niet geweken. Met andere woorden: -De stops kunnen u als trader nog steeds om de oren vliegen, ook als ze ver verwijderd liggen. -Nog meer onrustgevend is het voor posities op lange termijn – hier kan men alternatief de stop meteen helemaal laten zitten. Als resultaat kunnen we stellen dat de beurshandel in de USA niet optimaal georganiseerd is. Er zijn in het totaal meer dan 30 verschillende aangesloten platforms, diens onderlinge verbinding tot onvoorziene problemen kan leiden. Een eerste idee voor een oplossing werd met de zogenaamde „Circuit Breaker“ reeds geïnstalleerd – daarmee moeten in gevallen van extreme koersuitwijkingen automatisch handelsonderbrekingen plaatsvinden. Echter, zolang voorstellen zoals die van Nanex genegeerd worden, blijven de problemen maar tijdelijk opgelost. terug naar Inhoud Advertentie: Samen meer rendement TradersClub Magazine 50 pagina’s vol technische en kwantitatieve analyse, redactie: Harry Geels Workshops o.a. met Aloys Mattijssen, Geert-Jan Nikken, Gokhan Erem, Michael Ahrens en Rombout Kerstens Nieuwsbrieven Need-to-know informatie voor actieve beleggers Meld u gratis aan op de website en ontvang 1 magazine ter kennismaking: www.tradersclub.nl terug naar Inhoud Handelen in Belgische opties Bron: Euronext NYSE Liffe heeft de Nederlandse en Belgische optiemarkt geharmoniseerd. Dat betekent dat u sinds september net zo gemakkelijk kunt handelen in Belgische opties als in Nederlandse. De enige belemmering kan zijn dat uw bank of broker deze nieuwe mogelijkheid nog niet faciliteert. Als dat zo is loont het de moeite te informeren wanneer men wel zo ver is. Nauwere spreads Het gelijktrekken van de Nederlandse en Belgische optiemarkt heeft grote voordelen. De liquiditeit in de markt is flink gestegen. Het aantal liquidity providers - dit zijn partijen op de beurs die prijzen afgeven voor de door hen onderhouden optieseries en die er zodoende voor zorgen dat voor elke optie een prijs op het scherm staat - steeg van drie naar zeven. Er zijn nu ook liquidity providers bij uit Frankrijk, Nederland en Ierland, wat duidelijk maakt dat de optiehandel steeds meer een internationale aangelegenheid wordt. De verhoging van de liquiditeit heeft voor optiebeleggers een groot voordeel en dat is dat de spreads - het verschil tussen bied- en laatprijzen - bij Belgische opties overwegend nauwer zijn geworden. Nieuwe BEL 20-indexopties Ook voor beleggers in indexopties is er belangrijk nieuws. Optiecontracten met de BEL 20 als onderliggende waarde worden aangepast en in lijn gebracht met de Franse CAC 40-opties. Optiecontracten op de AEX-index hebben betrekking op 100 maal de onderliggende index, contracten op de CAC 40 hebben betrekking op 10 maal de onderliggende index. Bij de Bel 20 ging het om contracten die slechts tweemaal de waarde van de onderliggende index betroffen. Deze contracten met symbool BXO worden niet meer uitgebracht. Hiervoor in de plaats komen per 8 december contracten met symbool BEL die betrekking hebben op tien maal de index, dus net als bij de CAC 40. Het is logisch dat het bij AEX-contracten gaat om 100 maal de index en bij de CAC 40 en de BEL 20 om tien maal. De AEX-index beweegt zich op het ogenblik rond de 340 punten, de CAC 40 bevindt zich nabij de 3800 punten en de BEL 20 rond de 2600 punten. Belgische fondsen Nederlandse optiebeleggers hebben nu flink wat extra beleggingsmogelijkheden. Hieronder een overzicht van Belgische opties, waarbij de fondsen zijn gerangschikt naar sector. Grondstoffen: Solvay, Umicore, Nyrstar Dranken: Inbev Medisch: Omega Pharma, UCB Winkelbedrijf: Colruyt, Delhaize Financieel: Dexia, KBC, Ageas Telecom: Belgacom, Telenet, Mobistar Industrieel: Agfa Gevaert, Barco terug naar Inhoud Fondsvermogen Nederlandse beleggingsfondsen gestegen Bron: DNB Het fondsvermogen van de Nederlandse beleggingsfondsen is in het derde kwartaal van 2010 met 2% gestegen ten opzichte van het tweede kwartaal van dit jaar, zo blijkt uit cijfers van de Nederlandsche Bank. De stijging is vooral het gevolg van herwaarderingen op de beleggingsportefeuille, in het bijzonder op de beleggingen in aandelen. In het voorgaande kwartaal was het fondsvermogen nog met ruim 4% gedaald. Aan het einde van het derde kwartaal bedroeg het fondsvermogen EUR 434 miljard. Het positieve resultaat op de beleggingsportefeuille (EUR 8,5 miljard) werd voornamelijk veroorzaakt door een winst van 3,8% op de beleggingen in aandelen. De aandelenkoersen herstelden zich in het derde kwartaal. Zo steeg de MSCI World Index met 8,8% in deze periode. De depreciatie van de Amerikaanse dollar vis-à-vis de euro van 11% had echter een drukkend effect op het aandelenrendement van de fondsen. Doordat sommige fondsen het valutarisico hadden afgedekt, boekten zij wel een winst op hun valutatermijncontracten. Op de beleggingen in obligaties werd een verlies geleden van 0,6%. Dit werd veroorzaakt door een koersverlies op bedrijfsobligaties van 2,3%. Op staatspapier werd daarentegen nog een positief rendement behaald van circa 1,4%, mede als gevolg van de verder gedaalde rente op staatsobligaties. Beleggers legden per saldo EUR 0,6 miljard in bij de beleggingsfondsen. Zowel aandelenfondsen (EUR -0,6 miljard) als obligatiefondsen (EUR -0,4 miljard) registreerden een netto-uitstroom. De categorie overige fondsen noteerde echter een netto-instroom van EUR 1,6 miljard. Dit hing voor het merendeel samen met een herschikking van de beleggingsportefeuilles door institutionele beleggers. Zij hebben net als in het eerste en tweede kwartaal van dit jaar naar verhouding meer in alternatieve fondsen (zoals grondstoffen en private equity) ingelegd. terug naar Inhoud Bedrijfswinsten (bijna) op recordhoogte Bron: KBC Bank NV De bedrijven hebben tijdens de voorbije recessie zwaar geherstructureerd en plukken daar nu de vruchten van. Ze zijn bewuster met risico’s (geld en dus kosten) gaan omspringen. Dat gaat niet alleen over eenmalige (en soms spectaculaire) herstructureringen, maar is in veel ondernemingen ingebed geraakt in de bedrijfscultuur. • Bedrijven zagen hun winst de voorbije kwartalen uitzonderlijk sterk toenemen. Met een winststijging van 38% overtroffen de bedrijfsresultaten de verwachtingen ook in het derde kwartaal. • Omzetstijging speelde weer een belangrijke rol. Amerikaanse bedrijven rapporteerden gemiddeld 9% hogere verkopen, voor Europese bedrijven ging het om 11%. • Een matig conjunctuurherstel in het westen staat een sterke omzetstijging duidelijk niet in de weg. Het belang van de verkopen in de opkomende (en snelgroeiende) markten voor de omzet van de westerse bedrijven neemt almaar toe. De verkoopsmarges liggen er ook hoger. De verwachte winststijging voor het kalenderjaar 2011 (+14,5% voor de S&P 500, +18,5% voor de MSCI Europe) lijkt haalbaar. • Als de verwachtingen werkelijkheid worden en de winsten de oude records overtreffen, moeten de aandelenkoersen dat ook kunnen. De Amerikaanse S&P 500 noteert vandaag nog altijd 25% onder het record van 9 oktober 2007. Wie beweert dat aandelen geen potentieel hebben? terug naar Inhoud Nieuw blad voor technische en kwantitatieve analyse: TradersClub magazine Bron: Rombout Kerstens http://www.tradersclub.nl/ Harry Geels de nieuwe hoofdredacteur van TradersClub magazine TradersClub Magazine wordt het nieuwe blad voor technische en kwantitatieve analyse. De uitgever denkt dat er een markt is voor een nieuwe frisse kwaliteitstitel voor actieve beleggers. Goed leesbaar, zonder de diepgang te schuwen. TradersClub magazine zal 4 keer per jaar verschijnen in PDF formaat met 50 pagina’s boordevol informatie voor de actieve belegger. Met artikelen over technische analyse, kwantitatieve analyse en verder alles wat een actieve belegger bezighoudt. Met een duidelijke focus op praktisch toepasbare informatie. Het streven is een maal per jaar ook een uitgebreide print uitgave te verzorgen. Free members van de TradingClub ontvangen begin 2011 een gratis proefnummer. Premium members ontvangen automatisch alle uitgaven van het TradersClub magazine. terug naar Inhoud Grondstoffen: de prijzen houden geen stand op hun nieuwe toppen Bron: Dexia Bank Research De Saudische olieminister sprak begin november over een bandbreedte van 70 tot 90 dollar voor een vat ruwe olie (in plaats van de tot voor kort gebruikelijke marge van 70 tot 80 dollar). Samen met de kwantitatieve versoepeling van het monetaire beleid door de Federal Reserve en de verzwakking van de dollar, stuwde deze verklaring de prijzen van ruwe olie snel tot in de buurt van 90 dollar per vat. In de Verenigde Staten zijn de voorraden van benzine, diesel en stookolie sinds eind september aan het slinken, wat de olieprijzen een bijkomende impuls gaf. Maar er is geen tekort aan ruwe olie. Want de Amerikaanse commerciële olievoorraden waren op 12 november nog steeds 6,2% groter dan een jaar geleden. De Amerikaanse strategische olievoorraden blijven dicht bij hun recordniveau. Op korte termijn zal de olieprijs waarschijnlijk niet veel dalen. Nu de winter in het noordelijke halfrond voor de deur staat, zal de fysieke vraag naar aardolie immers toenemen. De OPEClanden zullen hun productiequota niet snel optrekken. De globale olievoorraden zijn nog steeds omvangrijk, waardoor er niet nog meer olie opgepompt hoeft te worden. Bovendien moeten de hogere olieprijzen de verzwakking van de dollar compenseren om de inkomsten van de olieproducerende landen op peil te houden. Vanaf de lente van volgend jaar kan de olieprijs terug tijdelijk lager noteren, omdat de vraag naar verwarmingsenergie dan zal afnemen. De minder dynamische wereldeconomie zal in 2011 zorgen voor een tragere stijging van de vraag naar aardolie. Het Internationaal Energie Agentschap verwacht dat de groei van de vraag naar ruwe olie zal vertragen van +2,7% in 2010 tot +1,4% in 2011. De OPEC ziet de vraag evolueren van +1,6% in 2010 tot +1,4% in 2011. We verwachten daarom dat de olieprijs in 2011 gemiddeld minder sterk zal stijgen dan dit jaar. Maar de koopwoede van de grondstoffenspeculanten, die vrezen dat het soepele monetaire beleid van de Amerikaanse centrale bank op termijn de inflatie zal doen ontsporen, kan dit scenario doorkruisen en de olieprijzen volgend jaar veel sterker doen stijgen dan we voorzien. terug naar Inhoud Verre Oosten: stijgende inflatie in China Bron: Dexia Bank Research De vrees voor een echte vertraging van de Chinese economie (ingegeven door de afkoeling van de Amerikaanse economie, de financiële perikelen van een aantal Europese landen en het gevaar voor een activiteitsdaling in de Chinese bouwsector) is ongegrond gebleken. De PMI, de index die de graadmeter is van de activiteit, is in oktober voor de derde maand op rij gestegen. De bouw zit nog altijd in de lift en de kleinhandelsverkopen zijn in oktober nog eens met 14,2% gestegen. De inflatie is wel ontspoord in oktober (4,4 %). Daarom heeft de Chinese regering restrictieve maatregelen genomen om de prijsontwikkeling beter in de hand te houden. De overheid wil echter vermijden dat de economie bruusk vertraagt. We verwachten dan ook dat de bbpgroei licht zal vertragen van 10,1% in 2010 tot 9,1% in 2011. terug naar Inhoud DNB: Vooruitzichten voor de externe omgeving Bron: ECB Maandbericht september 2010 Wat de toekomst betreft, wijzen de jongste indicatoren en op enquêtes gebaseerde gegevens op een aanhoudend herstel, hoewel het tempo van de mondiale groei zich ook in de tweede helft van het jaar enigszins zal matigen. In juni gaf de samengestelde voorlopende indicator van de OESO-landen een lichte daling te zien, waaruit blijkt dat de economische groei in de meeste ontwikkelde economieën aan het vertragen is en dat het groeitempo in een aantal grote opkomende landen, zoals China en India, achterblijft bij de eerdere groeitrend (zie Grafiek 5). Ook uit de Ifo World Economic Climate Indicator blijkt een mondiale groeivertraging in de tweede helft van het jaar. In het derde kwartaal van dit jaar gaf deze indicator een lichte daling te zien, met name in Noord-Amerika en Azië. Hoewel de huidige economische situatie gunstiger wordt beoordeeld dan in het vorige onderzoek, zijn de economische verwachtingen voor de komende zes maanden neerwaarts bijgesteld. De meeste voorspellers in de particuliere sector en bij de overheid verwachten dat de wereldeconomie in 2011 op jaarbasis minder hard zal groeien dan in 2010, maar in de loop van het jaar wel weer iets zal aantrekken. over: DNB Statistisch Bulletin Ieder kwartaal verschijnt het Statistisch Bulletin van de Nederlandsche Bank (DNB) met daarin de monetaire en financiële statistieken voor Nederland en artikelen op basis van deze statistieken. De publicatie is vooral bestemd voor mensen werkzaam in de financieel-economische sector, economen, journalisten en studenten. Het Statistisch Bulletin is ook in het Engels beschikbaar. Downloaden of bestellen De edities van het DNB Statistisch Bulletin zijn beschikbaar als .pdf document. U kunt ze hier downloaden. terug naar Inhoud Agenda terug naar Inhoud | HCC beleggen Website | HCC beleggen Vacatures | Adverteren op beleggersonline.nl | Forum | Downloads

13 februari 2011

Nieuwsbrief 20110101

inhoud: HCC Beleggen Nieuwsbrief 20110101 Het nieuwe jaar Aandelenmarkten: klaar voor hernieuwd vertrouwen? De Amerikaanse geldkraan staat wijd open Conjunctuurbeeld iets verbeterd Ondernemers industrie optimistisch het jaar uit Noorwegen: hoogste welvaart van het hoge Noorden Wisselmarkten: de euro kan niet profiteren van het Ierse reddingspakket Een ‘grand cru’ jaar voor obligaties uit opkomende markten Cybercrime kent geen grenzen Agenda Item1: Bron: F. Schreiber RBA De champagne is weer ontkurkt, de oliebollen zijn op en de kerstboom mag weer de deur uit. Het nieuwe jaar is net begonnen en vol goede moed spreken mensen (alweer) goede voornemens voor het komende jaar uit. En analisten, dat zijn ook net mensen. De komende weken kunnen we weer optimistische geluiden verwachten van onze raadsheren. De winstprognoses en omzetcijfers worden bijna consequent te hoog ingezet bij het nieuwe jaar. In de meeste gevallen worden deze getallen tijdens het verloop van het jaar naar beneden bijgesteld, en dalen navenant ook de koersen. Maar dit zij hun vergeven. Erger is dat we straks na 5 dagen handelen weer profeten krijgen, die luidkeels omroepen dat de eerste 5 dagen van het jaar bepalend zijn voor de rest van het jaar. Arme beleggers die daar intuinen. Meestal komen deze profeten met geen statistische onderbouwing van hun hypothese. Ze pakken de beleggers almanak, die vol onware “wijsheden” staat en reproduceren deze stellingen zonder schroom in bladen of op internet. Beleggers, wees op uw hoede. Het leven zit vol charlatans en deze weten hoe harder ze schreeuwen en hoe vaker ze hun boodschap verkondigen, des te meer beleggers zullen hun adviezen volgen. En als dan een jaar later blijkt dat hun aanbevelingen niet klopten, ze talloze excuses hebben waarom het dit jaar misgelopen is, maar het zeker in volgende jaar zal lukken… Het grote probleem is dat goede, gefundeerde beleggingen (op basis van statistiek, prestatie, logica) ook wel eens mis zitten. En ook deze fondsmanagers hebben dan een excuus. Alleen dit is dan een betrouwbare reden. Hoe kun je nu als belegger weten wat wel en wat niet een gefundeerde belegging(sfonds) is. Vroeger vertrouwden we nog de banken. Deze instellingen hadden het goede voor met hun spaarders en beleggers. Dat sprookje is nu doorgeprikt. De rendementen die banken halen met hun woekerpolissen zijn afschrikwekkend. Het was bekend dat er flink aanverdiend werd, maar de winsten die werden behaald met deze polissen sloegen toch wel alles. Nu deze beleggers compensatie krijgen, zou alles goed moeten zijn. Echter het tegendeel blijkt het geval te zijn. Een uitzending van Radar bracht naar voren dat de compensatie niet veel voorstelde. De beste manier om een goede aanpak te kiezen is om de fondsmanager recht in de ogen te kijken, te vragen waarom hij voor een bepaalde aanpak kiest, transparant laat zien waarin hij belegt is en wat de kosten zijn. En het liefst natuurlijk beleggingsresultaten per maand. Wat is gebeurde er met het fonds tijdens de mini krach in april-mei van dit jaar? Of zelf beleggen, dat is goedkoper, leuker en brengt –mits goed toegepast – minstens evenveel rendement voor u op. Daarom proberen we vanuit hcc beleggen u de beste sprekers, fondsmanagers en leraren op beleggingsgebied vast te leggen, zodat u er uw voordeel mee kan doen Ik wens u namens het bestuur en alle vrijwilligers van HCC Beleggen een voorspoedig 2011 F. Schreiber RBA Voorzitter HCC Beleggen Terug naar Inhoud Aandelenmarkten: klaar voor hernieuwd vertrouwen? Bron: Dexia Het jaareinde werd gedomineerd door enige terughoudendheid van de beleggers. De Ierse crisis heeft diepe wonden geslagen in het vertrouwen. De Europese verdeeldheid omtrent het al dan niet verhogen van het reddingsfonds en het uitgeven van euroobligaties zorgt voor verwarring, maar voedt ook de vrees voor nog meer onheil indien andere landen in de vuurlijn zouden komen. Bij de hier beschouwde beurzen boeken de meeste een positieve return sinds begin 2010. Binnen de eurozone blijft de Duitse locomotief op een hoog toerental draaien. In zijn kielzog worden de kleine open economieën meegezogen ondanks hun omvangrijke competitiviteithandicaps. De Zuid Europese landen, maar ook Ierland en Frankrijk presteren zwak. De Europese groei zal hoe dan ook een vertraging kennen omdat de wereldeconomie en dus de uitvoer minder dynamisch zullen zijn. Daarnaast zullen de overheidsbesparingen (personeelsafslankingen, lagere sociale uitkeringen en meer belastingen) de inbreng van de overheid drukken, maar ook de gezinsbestedingen afremmen. Een “double dip” kan worden vermeden dankzij de voortzetting van het goedkoop geldbeleid, de liquiditeiteninjectie door de centrale banken, de relatief lage langetermijnrentevoeten, hoewel die toch hogerop zullen klimmen. Tegen deze achtergrond is het voor de aandelenmarkten niet zo evident om een duidelijk spoor te trekken. De neiging is groot om meer vertrouwen te geven aan aandelenbeleggingen omdat de alternatieven zoals cash, korte en langetermijnrentevoeten nauwelijks een aantrekkelijk reëel rendement bieden. Wil men zijn vermogen ten minste beveiligen tegen monetaire erosie door de inflatie, dan komen aandelen zeker in aanmerking bij de portefeuillesamenstelling. De waarderingsindicatoren tonen geenszins te dure beurzen. De winstverwachtingen worden weliswaar neerwaarts aangepast maar wijzen toch op een mogelijke toename met 10%. De meeste bedrijven beschikken over een degelijke financiële basis en dikwijls ook over heel wat liquiditeiten, die zouden kunnen gebruikt worden voor een terugkoop van aandelen of een verhoging van de dividenden of voor het autofinancieren van eventuele overnames. Institutionele en particuliere beleggers moeten hun drempelvrees overwinnen wat natuurlijk niet zo evident is na de uppercut tussen juli 2007 en maart 2009. Ook de forse volatiliteit in het voorbije jaar met tot viermaal toe bewegingen tot 10% op en neerwaarts stemt tot voorzichtigheid. In vergelijking met de voorbije decennia zijn aandelen in verhouding tot obligaties vrij goedkoop.Het is nog niet duidelijk of de recente stijging van de obligatierentevoeten een begin van correctie is, na de overwaardering tijdens de herfst. Het uitzicht op een positieve return van zowat 7%, zijnde het lange termijngemiddelde zou toch wat in beweging moeten brengen ten voordele van aandelen. Terug naar Inhoud De Amerikaanse geldkraan staat wijd open Bron: KBC Bank De Amerikaanse centrale bank besliste om over een periode van acht maanden voor 600 miljard USD aan overheidsobligaties op te kopen. Op die manier wil ze het financieel systeem van extra liquiditeiten voorzien en de reële rente op Amerikaanse overheidsobligaties laag houden. Want de economische groei over het derde kwartaal mag dan al bemoedigend zijn geweest, de slabakkende arbeidsmarkt en de kwetsbare huizenmarkt blijven zorgen baren. Om te onthouden De Amerikaanse centrale bank pompt extra geld in de markt. Ze wil daarmee de reële rente op staatsobligaties laag houden. Kwantitatieve versoepeling Het gebeurde al eerder dat centrale banken obligaties opkochten in de markt. Economen spreken dan van een vorm van ‘kwantitatieve versoepeling’. Ook de Engelse term ‘Quantitative Easing’, afgekort ‘QE’, is gebruikelijk. Na het faillissement van Lehman Brothers in september 2008 maakte de Amerikaanse centrale bank gebruik van het middel van kwantitatieve versoepeling. De Amerikaanse centrale bank richtte een steunfonds voor de banken op en dat fonds kocht kredietinstrumenten die onverhandelbaar waren geworden. Op die manier vermeed ze een ineenstorting van het financieel systeem. Financiële analisten hebben het over QE1 als ze het hebben over dit steunprogramma. QE2 Het QE1-programma had dus tot doel de kapitaalstructuur van de banken te verstevigen. Met het programma dat eind vorig jaar werd aangekondigd, wil de Amerikaanse centrale bank de reële economie beïnvloeden. Ze wil daarmee de reële rente laag houden om de uitgaven van de particulieren en de bedrijven te stimuleren. Aangezien dit programma een vervolg is op het eerdere QE1-programma kreeg dit plan de naam QE2 opgeplakt. Wat zijn de gevolgen? Door de kwantitatieve versoepeling lijkt het gevaar op deflatie helemaal bezworen. De bijkomende dollars die in de markt worden gepompt moeten namelijk ergens naar toe: - ofwel zorgt een stijgende kredietverlening door de banken ervoor dat ze worden uitgegeven door de consumenten en de bedrijven - ofwel worden ze belegd in aandelen, obligaties, vastgoed, grondstoffen, goud,….en gaan de prijzen van die activa stijgen. Nadat duidelijk werd dat het gevaar op deflatie was bezworen, steeg de obligatierente in de VS in de laatste weken van 2010 opnieuw tot boven 3%. Maar die stijging bleef al bij al nog beperkt. In april van vorig jaar bedroeg stond de rente namelijk nog boven 4%. Sommigen vragen zich af of het nieuwe programma van kwantitatieve versoepeling niet tot inflatie zal leiden. In principe kan dat. Maar dan op langere termijn. De liquiditeiten moeten namelijk eerst in de reële economie terecht komen en vervolgens moeten ze ervoor zorgen dat het aanbod de toename van de bestedingen niet kan volgen. Dat zien we ten vroegste diep in 2012 gebeuren. Terug naar Inhoud Conjunctuurbeeld iets verbeterd Bron: CBS Het conjunctuurbeeld is eind november een fractie beter dan eind oktober. Er waren iets meer verbeteringen dan verslechteringen. Het zwaartepunt van de indicatoren in de Conjunctuurklok ligt in de “herstelfase”. Dertien van de vijftien indicatoren in de Conjunctuurklok presteren onder hun langjarig gemiddelde. Het volume van het bruto binnenlands product was in het derde kwartaal 1,9 procent groter dan in het derde kwartaal van 2009. Daarmee was de groei van de economie iets kleiner dan in het tweede kwartaal. Ten opzichte van het voorafgaande kwartaal groeide de economie in het derde kwartaal niet. Hierbij is rekening gehouden met werkdag- en seizoeneffecten. Bruto binnenlands product Het consumentenvertrouwen daalde in december met 7 punten en kwam uit op -14. De zakelijke dienstverleners waren in december minder positief dan in november. De ondernemers in de industrie gingen daarentegen optimistisch het jaar uit. De industrie produceerde in oktober 5 procent meer dan een jaar eerder. Het volume van de uitvoer van goederen was ruim 10 procent groter. De consumptie door huishoudens was 1,1 procent hoger dan in oktober 2009. Het volume van de bedrijfsinvesteringen in materiële vaste activa was daarentegen ruim 5 procent kleiner. De krimp was daarmee wel iets kleiner dan in september. De kapitaalmarktrente is in november verder opgelopen naar 2,8 procent. De inflatie bedroeg net als in oktober 1,6 procent. In oktober waren de afzetprijzen van de industrie 9 procent hoger dan een jaar eerder. De arbeidsmarkt toont een voorzichtig herstel. De voor seizoeneffecten gecorrigeerde werkloosheid daalde in november verder en kwam uit op 409 duizend. Het aantal banen was in het derde kwartaal van 2010 iets groter dan in het tweede kwartaal. Het aantal vacatures nam iets toe. Vergeleken met het tweede kwartaal steeg het aantal uitzenduren in het derde kwartaal met 3 procent. Terug naar Inhoud Advertentie: Samen meer rendement TradersClub Magazine 50 pagina’s vol technische en kwantitatieve analyse, redactie: Harry Geels Workshops o.a. met Aloys Mattijssen, Geert-Jan Nikken, Gokhan Erem, Michael Ahrens en Rombout Kerstens Nieuwsbrieven Need-to-know informatie voor actieve beleggers Meld u gratis aan op de website en ontvang 1 magazine ter kennismaking: www.tradersclub.nl Terug naar Inhoud Ondernemers industrie optimistisch het jaar uit Bron: CBS De stemming onder ondernemers in de industrie is in december sterk verbeterd. Het producentenvertrouwen kwam uit op 2,5 tegen 0,3 in november. Vooral over hun orderpositie waren de ondernemers zeer te spreken. Het producentenvertrouwen is samengesteld uit drie deelindicatoren: het oordeel over de orderpositie, het oordeel over de voorraden gereed product en de verwachte productie in de komende drie maanden. Het oordeel over de orderpositie verbeterde sterk. Het aantal producenten dat de orderpositie groot vond was voor het eerst in ruim twee jaar groter dan het aantal dat de orderpositie klein vond. Ook het oordeel over de voorraden verbeterde aanzienlijk. De stemming over de toekomstige productie was echter minder optimistisch dan in november. Er waren in december meer ondernemers die een afname verwachten dan die een toename verwachten. In december rapporteerden de ondernemers in de industrie een flinke toename van de waarde van de orderontvangst. De index orderpositie (orders uitgedrukt in maanden werk) steeg van 102,0 naar 102,6. Over de toekomstige personeelssterkte dachten de ondernemers vrijwel hetzelfde als in november. Terug naar Inhoud Noorwegen Bron: DNB Magazine Noorwegen is het land met de meest welvarende bevolking ter wereld. Een wit begin van het nieuwe jaar? In ons land is dat in de afgelopen eeuw slechts een paar keer voorgekomen. Afwachten dus. Wie zekerheid wil, reist af naar Noorwegen. Beter gezegd naar Lapland, de streek ten noorden van de poolcirkel in Europa. In het Noorse deel van Lapland vind je de meeste sneeuw, want daar valt heel veel neerslag: ongeveer 3.000 mm per jaar, vier maal zoveel als in Nederland. Maar je moet wel tegen een koustootje kunnen: het kan er in de winter meer dan 50 graden vriezen. Noorwegen is schatrijk geworden dankzij de vondst van olie en gas in de omringende zee, eind jaren zestig. Het land is de vijfde olie-exporteur van de wereld; olie en gas zijn goed voor tweederde van de Noorse exportinkomsten. Hydro-elektriciteit is een andere economische peiler. Waterkrachtcentrales staan op zeshonderd plaatsen waar het water met grote kracht van de bergen komt. Dat levert genoeg energie op voor de gehele binnenlandse elektriciteitsconsumptie en dan nog blijft er ruimschoots over voor de export. Ook kan in de stuwmeren energie worden opgeslagen. Als er stroom nodig is gaan de schuiven van een stuwmeer open en loopt het water langs de turbines die er stroom van maken. Als er geen behoefte is aan opwekking gaan de schuiven dicht en blijft de energie bewaard in het waterbekken. Zo kan Noorwegen fungeren als de natuurlijke accu van Europa. De visserij is van oudsher de ruggengraat van de Noorse kust. Noorwegen is momenteel een van de vijf grootste exporteurs van zeevis en schaal- en schelpdieren. De visserij, aquacultuur en visverwerking bieden werk aan meer dan 30.000 mensen. Appeltje ? De buitenlandse handel is sterk gericht op de EU, ook al is Noorwegen daar geen lid van. In 2008 ging 83 procent van de export naar de EU, terwijl 68 procent van de import uit de EU kwam. De Noren maken minder dan 0,1 procent van de wereldbevolking uit. Wat dat betreft is Noorwegen een klein land. Maar het land heeft het op twee na hoogste bbp per capita ter wereld, na Luxemburg en Qatar: 53.433 Amerikaanse dollars per jaar. Volgens de VN-welvaartsindex is Noorwegen het meest welvarende land ter wereld, gemeten naar levensverwachting, opleidingsniveau en het bbp. In deze lijst staat Nederland overigens op de vijfde plaats. De Noren danken hun welvaart uiteraard aan de natuurlijke hulpbronnen, maar zeker ook aan het uitgekiende economisch beleid van de overheid. Het land heeft een vrije markteconomie, maar desalniettemin heeft de overheid een stevige vinger in de pap. Zo controleert zij de belangrijkste economische sectoren via grootschalige staatsondernemingen als STATOIL. Terug naar Inhoud De euro kan niet profiteren van het Ierse reddingspakket Bron: Dexia Ierland boog voor de zware druk van de financiële markten en aanvaardde eind november hulp vanwege de Europese Unie en het IMF. Maar deze steun kon niet beletten dat de euro op 30 november voor het eerst sinds half september minder waard was dan 1,30 Amerikaanse dollar. Geruststellende verklaringen van ECB voorzitter Trichet en de tegenvallende Amerikaanse statistieken over de evolutie van de arbeidsmarkt in november, zorgden in de dagen erna voor een lichte appreciatie van de euro. We verwachten dat de euro tot de herfst van volgend jaar in waarde zal dalen tegenover de Amerikaanse dollar. De perifere eurolanden zullen waarschijnlijk nog enige tijd onder vuur blijven liggen van de speculanten. Eventuele nieuwe ratingverlagingen van een euroland, kunnen het vertrouwen in de euro verder ondermijnen. Bovendien wakkert de politieke onenigheid over een aantal initiatieven, die het vertrouwen in de euro zouden kunnen herstellen, het negatieve sentiment tegenover de euro aan. Een eventuele uitbreiding van de kwantitatieve versoepeling in de Verenigde Staten kan weliswaar voor een ommekeer van het marktsentiment zorgen ten nadele van de dollar. Maar dat zal waarschijnlijk slechts tijdelijk zijn. Want de economie van de eurozone zal in 2011 gebukt gaan onder de gevolgen van de draconische begrotingssaneringen en minder snel blijven groeien dan die van de Verenigde Staten (waar men minder gehaast is om het gat in de begroting te dichten). Tegen het einde van 2011 kan het tij keren voor de euro. De begrotingssaneringen in de eurozone zullen hun vruchten afwerpen. De laatste details van het permanente Europese steunmechanisme en de hiervoor noodzakelijke wijzigingen van de Europese verdragen, zouden de komende maanden geregeld moeten zijn. Er zal dus veel onzekerheid verdwijnen, wat de euro goed zal uitkomen. Het tekort op de begroting en op de lopende rekening zal volgend jaar veel groter blijven in de Verenigde Staten dan in de eurozone, wat een nadeel is voor de Amerikaanse munt. Ten slotte zal de ECB in de lente van 2012 haar monetair beleid beginnen te verstrakken. De financiële markten zullen hierop anticiperen, waardoor we ervan uitgaan dat de euro vanaf het vierde kwartaal van 2011 in waarde zal stijgen tegenover de Amerikaanse dollar. Terug naar Inhoud Een ‘grand cru’ jaar voor obligaties uit opkomende markten Bron: KBC Bank Obligaties uit opkomende markten behaalden het afgelopen jaar heel mooie rendementen. Beleggers profiteerden van de daling van het renteverschil van deze obligaties ten opzichte van Duitse staatsobligaties, maar ook van een versteviging van de munten ten opzichte van de euro. Ook voor 2011 blijven obligaties uit opkomende markten een belangrijk beleggingsthema. De jongste jaren is de kredietwaardigheid van veel opkomende markten namelijk sterk toegenomen. Het economische herstel na de financiële crisis zette zich veel sneller in. Bovendien hebben deze landen meer gebalanceerde begrotingen en gezondere fundamenten waardoor ze grotendeels ontsnappen aan de sanering van de overheidsfinanciën. Het verschil tussen ontwikkelde landen en opkomende markten met betrekking tot de groeivooruitzichten, inflatieontwikkelingen, begroting en schuldenlast is almaar groter geworden. In de (westerse) ontwikkelde landen zal de beleidsrente nog lange tijd laag blijven, maar in groeilanden zijn de centrale banken weer begonnen met het verstrengen van hun monetair beleid, onder meer door het verhogen van de beleidsrente. Door gezondere fundamenten en hogere rendementen slagen opkomende markten erin om veel investeringskapitaal aan te trekken. De huidige lopende rendementen op obligaties uit groeilanden bieden bovendien een mooie buffer tegen mogelijke verdere rentestijgingen. Voor sommige landen kan daarenboven een extra rendement verwacht worden door een stijgende wisselkoers tegenover de euro. Terug naar Inhoud Cybercrime kent geen grenzen Bron: DNB Magazine Netwerken van gehackte computers – botnets – worden massaal ingezet voor criminele activiteiten. Ook financiële instellingen en hun klanten kunnen hier het slachtoffer van worden. Internet is voor bedrijven en banken een belangrijk kanaal om producten en diensten te leveren. Tegelijkertijd hebben ook criminelen de mogelijkheden van het internet ontdekt: cybercrime neemt sterk toe. Een belangrijk wapen in handen van criminelen zijn zogenoemde ‘botnets’. Dit zijn netwerken van gekaapte computers op het internet die voor allerlei verschillende criminele activiteiten kunnen worden gebruikt. Een ‘bot’ is een kwaadaardig softwareprogramma dat op een computer wordt geïnstalleerd zonder dat de computergebruiker het weet. Een ‘botnet’ is een netwerk van computers die geïnfecteerd zijn met een dergelijk softwareprogramma. Via dit programma kunnen criminelen deze computers massaal op afstand besturen. Zodra computers geïnfecteerd zijn, worden ze ingezet in het botnet voor frauduleuze activiteiten op het internet. Daarnaast kunnen botnets worden gebruikt om meer computers te infecteren en zo het netwerk uit te breiden of om nieuwe netwerken op te zetten. Phishing-aanvallen Botnets worden vaak gebruikt om spam te versturen, maar kunnen ook worden ingezet om persoonlijke gegevens te stelen zoals creditcardgegevens, e-mailadressen, gebruikersnamen en wachtwoorden. Deze gestolen gegevens worden vaak weer verhandeld via ‘marktplaatsen’ op internet. Botnets zijn ook een gevaarlijk wapen om massale aanvallen uit te voeren door middel van zogenoemde Distributed Denial of Service (DDoS)-aanvallen: het ene moment draait er een ogenschijnlijk onschuldige toepassing, het volgende moment opent de computer een DDoS-aanval op een website van bijvoorbeeld een overheidsorganisatie of bedrijf. In het geval van ‘phishing’ kan ook gebruik worden gemaakt van botnets voor een deel van de phishing-activiteiten. Phishing is een vorm van fraude waarbij mensen worden opgelicht door ze te lokken naar een valse (bank)website die een bedrieglijk echte kopie is van de originele website. Op het moment dat de klant daar nietsvermoedend inlogt – in de veronderstelling op de echte website te zijn– bemachtigt de fraudeur de inloggegevens van de klant. Vervolgens kunnen deze gegevens worden misbruikt. Cr Allemaal op internet Nederlanders zijn de laatste jaren het internet massaal gaan gebruiken om online te winkelen en te bankieren. Volgens het CBS heeft negentig procent van de mensen in Nederland toegang tot het internet, de meesten (77 procent) via breedband. Van de internet -gebruikers winkelt 74 procent via internet en 78 procent doet aan internetbankieren. Nederland behoort met deze cijfers tot de koplopers in Europa. De omzet van de Nederlandse webwinkels bedroeg in 2009 ruim EUR 6 miljard. iminelen verzinnen daarbij steeds nieuwe manieren om de phishing-aanvallen te verbeteren. Zo proberen criminelen tussen de aangevallen computer en de echte website van een bank te gaan zitten om zo toegang te hebben tot de bankrekening van een argeloze klant. Zwakste schakel De Nederlandsche Bank let goed op de manier waarop financiële instellingen zich wapenen tegen computercriminaliteit en hoe zij omgaan met hun informatiebeveiliging. DNB verwacht van instellingen die onder haar toezicht staan dat relevante risico’s in kaart zijn gebracht en dat de instelling zorgt voor een beheersing van deze risico’s. Voor banken zijn continuïteit van de bedrijfsvoering en informatiebeveiliging begrippen die in de directiekamers van iedere instelling gebeiteld staan. In Nederland maken banken voor het internetbankieren altijd gebruik van identificatiefuncties met wachtwoorden die klanten slechts één keer kunnen gebruiken– zogenoemde one time passwords. In de huidige toepassing hangt de veiligheid van het gebruik van internetbankieren echter mede af van de beveiliging van de pc bij de klant zelf. De onwetende gebruiker – van werknemer tot consument – is vaak de zwakste schakel op het internet. Verschillende partijen hebben initiatieven genomen om de bewustwording bij gebruikers te vergroten over wat zij kunnen doen om veilig te internetten. Zo is de Nederlandse overheid de campagne: ‘Veilig internetten heb je zelf in de hand’ gestart. Nederlandse banken hebben gezamenlijke publiciteitscampagnes om klanten voor te lichten over veilig internetbankieren. Iedere individuele bank heeft bovendien informatie op haar website staan over het veilig uitvoeren van transacties. Sommigen bieden hun klanten zelfs beveiligingsapplicaties voor de PC aan. Internationaal probleem Het is verder van belang dat makers van onder meer browsers en software de kwaliteit van hun producten verbeteren. Kwetsbaarheden in deze producten leiden vaak tot misbruik. Veel consumenten blijken bovendien verouderde productversies te gebruiken. Dit verhoogt de risico’s op besmetting aanzienlijk. Mensen zich hiervan bewust maken is daarom een belangrijk punt voor alle partijen en zeker geen overbodige boodschap: naar schatting tussen de tien en vijfentwintig procent van de pc’s maakt deel uit van een botnet. Een machtig wapen dus in handen van criminelen en een middel dat zij niet zomaar uit handen zullen geven. Sterker nog, veiligheidsexperts verwachten dat het aantal botnets alleen nog maar zal toenemen en dat de technologieën geavanceerder worden. Botnets worden onzichtbaarder doordat de kwaadaardige programma’s dieper binnendringen in computers. Ook kunnen infecties zich uitbreiden naar bijvoorbeeld mobiele apparaten en spelcomputers. Daarnaast worden door criminelen ook beveiligingsmaatregelen toegepast om hun ‘producten’ beter te beschermen – tegen bestrijders maar vooral ook tegen concurrerende botnets. Cybercrime kent letterlijk geen grenzen en is bij uitstek een internationaal probleem, waarbij activiteiten van cybercriminelen zich in een oogwenk kunnen verplaatsen naar andere landen of continenten. Opsporing en vervolging van cybercriminelen wordt mede hierdoor internationaal bemoeilijkt en is wereldwijd voor verbetering vatbaar. Recent hebben Nederlandse handhavingsdiensten in goede onderlinge samenwerking én met internationale partners laten zien botnets over de grenzen te kunnen aanpakken en (deels) op te rollen. Dit is een stap in de goede richting het is goed als er meer van deze stappen genomen worden om de ontwikkeling van botnets effectief aan te pakken. Terug naar Inhoud Zet alvast in uw agenda: 2 april 2011 56 ste HCC Beleggen Symposium Agenda Bron: HCC Beleggen redactie Terug naar Inhoud | HCC beleggen Website | HCC beleggen Vacatures | Adverteren | Forum | Downloads

13 februari 2011

HCC Beleggen Nieuwsbrief 20080401

inhoud: Programma 50-ste HCC Beleggen Symposium Forumdiscussie over strategieën Beleggers kalender Vacatures HCC Beleggen Programma 50-ste HCC Beleggen Symposium Ons HCC Beleggen Symposium 26 april 2008 zal in het teken staan van het thema Continenten op drift. Het zijn economisch turbulente tijden. De reus Amerika wankelt, de dwerg Azië richt zich op en Europa kijkt verbijsterd toe. Betalen we morgen in Euro of Renminbi? En wat gebeurt er met de rente? Onder de sprekers klinkende namen als: - Ben Vree (Smit Internationale) - Edward Loef (Theodoor Gilissen Bankiers) - Willem Middelkoop (auteur, analist, presentator RTLZ) - Corné van Zeijl (SNS Asset Management) Ieder zal vanuit zijn eigen discipline zijn visie geven over de ontwikkelingen van de huidige situatie, de mogelijke gevolgen voor ons als onder andere beleggers, inwoners van euroland en huizenbezitters, en vooral hoe de toekomst eruit kan zien: welke mogelijkheden en uitdagingen op ons pad kunnen komen. Ook de nevensessies zullen zich in hoofdzaak op en rond dit thema concentreren. Nu en in de komende weken kunt u op onze website Introductie's artikelen vinden over alle sprekers Om een tipje van de sluier op te lichten alvast enkele sprekers: - Ben Vree Als uiterst succesvolle CEO van het over de hele wereld opererende bedrijf Smit Internationale ziet hij als geen ander wat er in de wereld aan de hand is. Smit Internationale is één van de weinige fondsen die het jaar 2007 heeft afgesloten met koerswinst. Het bedrijf maakt een enorme groei door en “schreeuwt” om meer sleepboten, maar Smit heeft meer peilers dan het bergingsbedrijf en de havensleepdiensten. Topman Ben Vree geeft tijdens ons symposium een presentatie over zijn boeiende bedrijf , dat zonder enige twijfel betiteld mag worden als Hollands Glorie in een turbulente wereld. - Corné van Zeijl Hoewel Corné in april pas 43 jaar wordt is hij een echte oude rot in de beleggingswereld. Corné probeert u altijd fundamentele beleggingsinformatie te geven die u ergens anders niet vindt en is mede daardoor een geliefd spreker tijdens symposia en congressen. - Willem Middelkoop Wij kennen Willem Middelkoop van het beurscommentaar dat hij levert op RTL Z, van de diverse columns die hij schrijft en/of van zijn boek "Als de dollar valt" waaraan wij in juni 2007 aandacht hebben besteed. Willem heeft een uitgesproken mening over een crash van het financiële systeem. Misschien is de crash al begonnen. Dat neemt niet weg dat er nog wel geld kan worden verdiend met beleggen. Willem gaat tijdens zijn presentatie in op de beleggingsmogelijkheden tijdens deze moeilijke marktomstandigheden. - Edward Loef Als senior technisch analist bij Theodoor Gilissen Bankiers bekijkt hij de zaken vanuit een technisch perspectief. De beurscrash van 1987 vormde de directe aanleiding om zich te specialiseren in de technische analyse en het ontwikkelen van mechanische handelsmodellen. Ter objectivering van zijn subjectieve inzichten als 'chartist' maakt hij als 'technician' gebruik van een systematische methode. De tactische adviezen uit zijn tradingmodel worden in de grafiek automatisch vermeld. In januari zei Edward: Riemen vast, de correctie komt er aan... - Mr. Gerald Perez, Managing Director and partner of Interactive Brokers, speaking on his own behalf: “Considering all the challenges in global markets, I will speak about those challenges in North America, Europe and Asia. Also how these challenges affect investors in these markets” (Let op: Lezing in het Engels) - Max Vreedenburg Op eerdere HCC Beleggen Symposia heeft Max Vreedenburg blijk gegeven van zijn diepgaande kennis over rente en risico. Over het thema continenten op drift zegt Max Vreedenburg: Dat de continenten in beweging zijn is meer dan duidelijk. Welke kant het opgaat is de vraag! De financiële markten zitten zo aan elkaar vast, dat als Amerika beweegt het de andere continenten meesleept. Het verloop van de rente is hier een afspiegeling van. Er zijn op dit moment drie risico’s die belangrijk zijn voor de belegger. De begrippen symetrisch risico, systematisch risico en systeemrisico beginnen alle drie met Sy. Ik ga tijdens mijn presentatie op 26 april deze begrippen uitleggen aan de hand van actuele gebeurtenissen. - Eppo R. Kooi Als gewaardeerd en kundig spreker o.a. over derivaten en de NAIC methode laat Eppo Kooi zien wat wij als beleggers kunnen doen. Dat markten steeds hechter met elkaar verbonden zijn is nogmaals duidelijk geworden doordat de markten massaal dezelfde dalende richting zijn ingeslagen. Daardoor is het belangrijker geworden om de meest interessante bedrijven te identificeren binnen een bepaalde sector dan te kiezen voor beleggen binnen een bepaalde regio. Kortom, we kunnen meer rendement halen uit een geslaagde sectorallocatie dan uit een goede geografische allocatie. Eppo R. Kooi gaat tijdens zijn presentatie in op de sectorallocatie. Meer over bovenstaande en nog niet genoemde sprekers vindt u nu en in de komende weken in uitgebreidere artikelen op onze HCC Beleggen website Noteer 26 april 2008 in uw agenda. Via de nieuwsbrief informeren we u over het actuele programma van dit symposium. U bent welkom vanaf 10.00 tot 16.30 uur in Scholengemeeschap Lek en Linge, Multatulilaan 6, Culemborg en de toegang is gratis. terug naar Inhoud Forumdiscussie over beleggingsstrategieën Één van onze leden wil een samenvatting geven van de internationale diversificatiestrategie die hij hanteert. Dat verhaal is niet van voldoende omvang om een lezing over te houden, maar wel interessant voor andere leden. Er zijn ongetwijfeld meerdere leden die in een paar minuten tijd een samenvatting kunnen geven van de door hen toegepaste of uitgedachte strategie. Op basis van die inbreng willen wij een interactieve forumdiscussie houden. Kortom, een discussie over de aanpak van diverse individuele leden naar aanleiding van het thema van de dag. Wij verzoeken de leden die een bijdrage aan deze discussie willen leveren zich te melden bij de redactie terug naar Inhoud Beleggers kalender terug naar Inhoud Vacatures HCC Beleggen 2008 Elke vereniging heeft een bestuur en actieve leden die meer dan het gemiddelde lid tijd en energie willen investeren in de vereniging om u als belegger een meetingpoint en kennisplatform te bieden. Wij roepen actieve leden op om zich verkiesbaar te stellen voor een bestuursfunctie of zich te melden voor het op zich nemen van andere belangrijke taken. De verkiezing van de nieuwe bestuursleden zal plaatsvinden tijdens de Algemene Ledenvergadering, die in Culemborg gehouden wordt op 26 april a.s. Lees meer terug naar Inhoud | Voorpagina HCC beleggen Website| HCC beleggen Vacatures | Adverteren op beleggersonline.nl | Forum | Downloads |

30 maart 2008

Pagina 33 van 33