Subprime en andere sprookjes
Tussen de dagelijkse onzin op de economische pagina’s staat er zo heel af en toe een bericht dat duidelijk maakt hoe de werkelijke stand van zaken is.
“The worst isn’t over, the worst is just beginning. We all know that.” Dat was het zorgwekkende antwoord van de Amerikaanse minister van financiën Paulson op de vraag van een journalist of we het ergste nu achter de rug hebben. Zijn woorden lijken te worden bevestigd door een uitgelekt bericht dat de Bank of America het congres heeft gewaarschuwd dat miljoenen Amerikaanse gezinnen hun huizen dreigen te verliezen. De begeleidende vraag was of de overheid niet even een noodfonds op kon richten die voor een kleine 1000 miljard aan hypotheken over kan nemen.
De website www.youwalkaway.com geeft Amerikanen huizenbezitters inmiddels even simpele als doeltreffende advies, de sleutels van hun huis naar hun bank te sturen en simpelweg weg te lopen van alle hypotheekproblemen. Onverantwoord leengedrag heeft geleid tot onverantwoord betaalgedrag. Boontje komt om zijn loontje noemen we dat. In tegenstelling tot in Europa kunnen in de VS de hypotheekschulden dan niet meer op de klant worden verhaald, maar zijn voor rekening van de bank.
Volgens Han de Jong, chef-econoom bij ABN Amro, dreigt het risico dat de problemen onbeheersbaar gaan worden: “Men kan niet om de conclusie heen dat er een duidelijk systeemrisico is. Hoe groot het risico precies is, kan ik met geen mogelijkheid zeggen, maar het lijkt me redelijk te stellen dat het gevaar van een bankencrisis hoger is dan verwaarloosbaar. “
Wie in eigen land de afgelopen jaren regelmatig naar de commentaren van AFS Capital analist Kees de Kort op BNR radio heeft geluisterd kan niet zeggen geheel verbaast te zijn. De Amerikaanse Kees de Kort heet Nouriel Roubini, professor aan de Universiteit van New York. Hij heeft het huidige scenario al in 2006 voorspeld maar werd toen voor gek verklaard. Volgens Roubini is er nu een `toenemende waarschijnlijkheid op een catastrofaal financieel en economisch resultaat”. Volgens hem dreigt een scenario waarbij een diepe recessie de totale verliezen tot boven de 1000 miljard laten oplopen. Ook hij vreest een “meltdown” van het kredietsysteem. Zijn theorie werd door zeer gerespecteerde Financial Times columnist Martin Wolf als volgt beschreven.
Huishoudens zullen minimaal $4.000 miljard aan rijkdom verliezen door de daling van de huizenprijzen met 20 tot 30 procent. Dit leidt tot oplopende subprimeverliezen van minimaal $250-$400 miljard waardoor banken nu onder druk staan en daardoor minder nieuw krediet aan kunnen bieden. Banken zullen de komende jaren ook worden geconfronteerd met grote verliezen op consumentschulden zoals creditcards, autoleningen en studentenleningen.
Bijkomend probleem is de dreigende neerwaartse bijstelling van de “monolineverzekeraars”. Hun AAA- status is onhoudbaar, omdat zij met een eigen vermogen van rond de 15 miljard garant staan voor risico’s van meer dan 1000 miljard. Een afwaardering van de kredietwaardigheid heeft grote gevolgen voor de financials.
Het is een kwestie van tijd voordat ook commercieel vastgoed in waarde begint te dalen. Al snel komen dan de eerste bankfaillissementen om de hoek kijken, zeker gezien de grote verliezen op leveraged buy-outs deals die binnenkort ook te verwachten zijn. Honderden miljarden dollars aan overnamefinancieringen staan nu nog op de balansen van financiële instellingen maar moeten nog worden geherfinancierd.
Door de recessie wordt de Amerikaanse economie getroffen door een golf van faillissementen. Veel Amerikaanse bedrijven hebben een lage rentabiliteit en zware schulden. Sommige kredietverzekeraars zullen dat niet kunnen overleven. Daarnaast dreigt een “meltdown” in het "schadow banking system". Problemen in de wereld van hedgefondsen en andere partijen die niet direct in het banksysteem zitten kunnen niet makkelijk worden opgelost omdat zij geen directe toegang hebben tot centrale banken leningen. Door de totaal aangerichte schade droogt de liquiditeit op in een waaier van financiële markten.
Uiteindelijk dreigt een vicieuze cirkel van verliezen, afboekingen en gedwongen liquidaties waarbij bezittingen tegen ramsjprijzen worden gedumpt. Roubini besluit zijn analyse met de geruststellende woorden dat centrale bankiers niet bij machte zullen blijken te zijn deze neerwaartse spiraal te laten keren.
