Kredietbeoordelaars onder vuur
Kredietbeoordelaars zoals Moody’s en Standard & Poor’s krijgen veel kritiek te verduren. Hun invloed op het financiële systeem is sterk gegroeid met de opmars van kredietproducten en de toenemende vraag naar ratings. Als kredietbeoordelaars hun rating aanpassen, kan dat kettingreacties teweeg brengen op de financiële markten. Ratingaanpassingen van kredietproducten vormen min of meer een vliegwiel waarlangs schokken over het financiële systeem breed worden verspreid. Om die reden hebben zij dan ook een belangrijke rol gespeeld bij de marktturbulentie in de afgelopen maanden. Aldus de bron voor dit artikel over kredietbeoordelaars dat in het DNB Magazine nr. 2 van mei 2008 is gepubliceerd.
Rommelhypotheken
In veel kredietproducten zijn hypotheken verpakt, waaronder hypotheken aan minder kredietwaardige Amerikaanse huishoudens. Op deze 'rommelhypotheken' zijn en worden nog steeds aanzienlijke verliezen geleden. Ze zijn door beleggers op grote schaal gekocht: tussen 2000 en 2006 verzesvoudigde de omvang van kredietproducten met dergelijke hypotheken naar 523 miljard dollar. Vaak werden ze opnieuw verpakt in andere, nog complexere kredietproducten en doorverkocht aan beleggers wereldwijd. Door deze stapeling van kredietproducten langs meerdere schakels is het zicht op de omvang en risico’s van 'rommelhypotheken' sterk vertroebeld.
Kredietbeoordelaars zijn nauw betrokken bij het proces van verpakken, opdelen en doorverkopen van leningen. Zij beoordelen niet alleen de kredietkwaliteit van de verschillende leningen, maar geven ook advies aan de verstrekkers van kredietproducten over hoe zij hun product het beste kunnen ontwikkelen. Hierdoor kan belangenverstrengeling ontstaan tussen de advies- en beoordelingsdiensten van kredietbeoordelaars.
Kritiek op kredietbeoordelaars
Door de kettingreactie als gevolg van ratingaanpassingen bij kredietproducten is er veel kritiek op het functioneren van kredietbeoordelaars. Er is niet duidelijk aan beleggers gecommuniceerd dat hun oordeel alleen betrekking heeft op kredietrisico’s en weinig zegt over verliezen die kunnen optreden doordat kredietproducten sterk in waarde dalen (marktrisico) of moeilijk verhandelbaar worden (liquiditeitsrisico). Inmiddels is ook gebleken dat kredietproducten meer kredietrisico kennen dan kredietbeoordelaars eerder hadden verondersteld. Zo hebben de belangrijkste kredietbeoordelaars allemaal hun inschatting op verliezen op risicovolle hypotheken verhoogd. Een ander belangrijk punt van kritiek is potentiële belangenverstrengeling: het is niet duidelijk hoe scherp de scheidslijn is tussen de adviesdiensten en de kredietbeoordeling.Kredietbeoordelaars passen werkwijze aan
Naar aanleiding van de kritiek zijn kredietbeoordelaars begonnen met het verbeteren van hun werkwijze. Duidelijkere communicatie over de betekenis van ratings, het voorkomen van belangenverstrengeling en het geven van meer inzicht aan beleggers in de methodologie en de stabiliteit van ratings vormen daarbij belangrijke aandachtspunten. De uitgevers van kredietproducten dragen daarbij ook verantwoordelijkheid, bijvoorbeeld door het verstrekken van betrouwbare informatie over de kwaliteit van onderliggende leningen waarop ratings zijn gebaseerd.
Voor beleggers heeft de huidige kredietcrisis ook wat wijze lessen gebracht. Zij leunden sterk op het oordeel van kredietbeoordelaars en hadden vaak niet goed in de gaten dat een kredietproduct met een bepaalde rating riskanter is dan een ouderwetse bedrijfsobligatie met dezelfde rating.
