AI-chatbots als beleggingsadviseur: gemak of gevaar?

Kunstmatige intelligentie verovert steeds meer terreinen, en ook de beleggingswereld blijft niet achter. Uit een recente peiling van investeringsplatform Etoro blijkt dat inmiddels dertien procent van de Nederlandse particuliere beleggers een AI-chatbot gebruikt bij het selecteren van aandelen of het analyseren van de markt. Een jaar geleden was dat nog negen procent. Het gemak van zo’n digitale assistent spreekt velen aan: het bespaart tijd, geeft snel overzicht en lijkt soms beter te presteren dan een menselijke adviseur. Toch benadrukken deskundigen dat voorzichtigheid absoluut noodzakelijk is.

Waarom beleggers AI gebruiken

Voor veel beleggers is het aantrekkelijke van AI dat het razendsnel informatie kan verwerken en presenteren. In enkele seconden kan een chatbot jaarverslagen samenvatten, koersgrafieken analyseren of kerncijfers op een rij zetten. Waar een belegger normaal gesproken uren moet zoeken, kan AI dit grotendeels automatiseren. Daarnaast geloven sommige beleggers dat AI beslissingen kan nemen zonder beïnvloed te worden door emoties als angst of hebzucht. Ongeveer een vijfde van de ondervraagden in het Etoro-onderzoek stelt zelfs dat AI betere keuzes maakt dan fondsbeheerders.

Risico’s en tekortkomingen

Tegenover die voordelen staan echter grote risico’s. Deskundigen waarschuwen dat veel AI-chatbots werken met ondoorzichtige databronnen. Het bekende principe garbage in, garbage out geldt hier nadrukkelijk. Wanneer een chatbot zijn kennis vooral haalt uit sociale media of andere niet-gecontroleerde bronnen, bestaat de kans dat adviezen gebaseerd zijn op ruis in plaats van op feiten.
Daarnaast worstelen veel gratis AI-modellen met recente informatie. Vooral bij data van de afgelopen drie jaar kunnen antwoorden foutief of verouderd zijn. Dat leidt tot zogenoemde hallucinaties: de chatbot presenteert iets dat aannemelijk klinkt, maar feitelijk onjuist is. Juist bij beleggen, waar actualiteit cruciaal is, kan dit schadelijk uitpakken.

Een ander gevaar is te weinig spreiding. AI kan geneigd zijn steeds dezelfde winnaars naar voren te schuiven, waardoor beleggers te zwaar inzetten op een beperkt aantal aandelen of sectoren. Daarmee lopen ze meer risico dan verantwoord is. Beurscommentatoren benadrukken bovendien dat AI net zo min als mensen in staat is om onverwachte gebeurtenissen te voorspellen, zoals geopolitieke escalaties of plotselinge recessies.

AI in de praktijk bij beleggersverenigingen

Ook studentenbeleggingsverenigingen experimenteren met het gebruik van AI. Bij Pecunia Causa in Nijmegen wordt AI gebruikt om pitches te ondersteunen met kerncijfers en visuals. Dit helpt om een eerste beeld te schetsen van een bedrijf of sector. Volgens bestuursleden is dit een nuttig hulpmiddel, zolang men maar kritisch blijft en de informatie controleert bij officiële bronnen.
Ook bij beleggingsclubs zoals Carpe Divitias in Zwolle wordt AI gezien als instrument om trends en sectoren in kaart te brengen. Toch benadrukken bestuursleden daar dat beslissingen over het gezamenlijke portfolio altijd door mensen worden genomen. AI kan een strategie aanvullen, maar vervangt de analyse en discussie tussen leden niet.

Mogelijke voordelen van AI

Hoewel de risico’s groot zijn, heeft AI ook sterke punten. Chatbots kunnen grote hoeveelheden data doorzoeken en patronen signaleren die voor mensen moeilijk zichtbaar zijn. Ze kunnen helpen bij het maken van scenarioanalyses, het monitoren van nieuwsberichten of het identificeren van afwijkingen in bedrijfsresultaten. Voor beleggers die veel tijd tekortkomen, kan AI zo een waardevolle assistent zijn.
Verder kan AI nuttig zijn bij het filteren van irrelevante informatie. In een tijd waarin dagelijks duizenden nieuwsberichten over bedrijven en markten verschijnen, kan AI structuur brengen en prioriteiten aangeven. Dit maakt het eenvoudiger om met een beperkte tijd toch goed geïnformeerd te blijven.

Tips voor HCC-leden

1. Gebruik AI alleen als hulpmiddel, niet als vervanger van eigen onderzoek
2. Controleer altijd de bronvermelding en beoordeel of informatie actueel is
3. Combineer AI-analyses met betrouwbare nieuwsbronnen en financiële rapportages
4. Zorg voor een breed gespreide portefeuille, ook wanneer AI bepaalde aandelen of sectoren vaker aanbeveelt
5. Begin voorzichtig: test AI-adviezen met kleine bedragen of fictieve portefeuilles voordat u er grotere sommen geld aan toevertrouwt
6. Houd rekening met onverwachte gebeurtenissen die buiten het bereik van AI vallen, zoals politieke beslissingen of natuurrampen
7. Investeer tijd in het begrijpen van de beperkingen van AI, zodat u de uitkomsten kritisch kunt beoordelen

Conclusie

AI-chatbots kunnen beleggers tijd besparen en waardevolle inzichten bieden, maar hun adviezen zijn geen wondermiddel. Gebrekkige bronvermelding, hallucinaties en te beperkte spreiding maken het gebruik risicovol. Beleggen blijft uiteindelijk mensenwerk, waarbij ervaring, gezond verstand en een lange termijn strategie doorslaggevend zijn.

Disclaimer: dit artikel is uitsluitend bedoeld als algemene informatie voor HCC-leden en vormt geen persoonlijk beleggingsadvies. Beleggen brengt risico’s met zich mee; u kunt (een deel van) uw inleg verliezen.