De spectaculaire opmars van kunstmatige intelligentie (AI) heeft de afgelopen jaren niet alleen gezorgd voor ongekende beurswinsten bij bedrijven die actief zijn in deze technologie, zoals chipgigant Nvidia. Er is ook een duidelijk keerpunt zichtbaar: beleggers beginnen zich steeds vaker terug te trekken uit ondernemingen waarvan zij vermoeden dat AI hun verdienmodel in de kern gaat aantasten.
Een recente analyse van financieel persbureau Bloomberg wijst uit dat er een groeiende lijst is van bedrijven die mogelijk de dupe worden van de snelle verspreiding van AI-toepassingen. Het gaat daarbij niet alleen om pure technologiebedrijven, maar ook om dienstverleners en creatieve platforms die nu al druk voelen van generatieve AI.
Bedrijven die terrein verliezen
Voorbeelden spreken boekdelen. Websitemaker Wix.com, beeldbank Shutterstock en softwaregigant Adobe hebben dit jaar forse klappen op de beurs gekregen. Wix.com en Shutterstock verloren sinds januari minstens een derde van hun beurswaarde, terwijl de brede aandelenindices juist een stijgende lijn laten zien. Adobe, jarenlang marktleider in creatieve software, zag zijn beurswaarde bijna een kwart krimpen.
De reden? Beleggers vrezen dat klanten overstappen op AI-platforms die in staat zijn om beelden, video’s en zelfs complete marketingcampagnes te genereren – vaak tegen lagere kosten en met minder menselijke inzet. Coca-Cola experimenteerde bijvoorbeeld al met een AI-gegenereerde reclamecampagne, wat door de markt werd gezien als een voorbode van een bredere verschuiving.
Ook buiten de creatieve sector vallen slachtoffers. Uitzendreus ManpowerGroup verloor dit jaar al circa 30% van zijn waarde, terwijl concurrent Robert Half zelfs meer dan de helft moest inleveren. De angst hier: toenemende automatisering en AI-gestuurde ‘virtual staffing’-oplossingen zouden in de toekomst een groot deel van de traditionele wervings- en plaatsingsactiviteiten kunnen vervangen.
Een lijst met 26 risicobedrijven
Volgens een inventarisatie van de Amerikaanse zakenbank Bank of America zijn er momenteel 26 beursgenoteerde bedrijven die extra gevoelig zijn voor de impact van AI. Het gaat veelal om ondernemingen die sterk afhankelijk zijn van menselijke arbeid of traditionele processen die nu al door AI-technologie worden geautomatiseerd.
Hoewel er tot nu toe nog weinig voorbeelden zijn van bedrijven die volledig zijn omgevallen door AI, groeit het besef dat de doorbraak sneller gaat dan gedacht. “We gingen er eerder vanuit dat dit proces vijf jaar zou duren, maar het lijkt nu eerder twee jaar te worden,” stelt Daniel Newman, directeur van adviesbureau Futurum. Vooral arbeidsintensieve dienstverleners zouden volgens hem op korte termijn het meest kwetsbaar zijn.
Van hype naar harde realiteit
De omslag in het beleggerssentiment valt samen met bredere maatschappelijke veranderingen die AI teweegbrengt. Van de manier waarop mensen informatie zoeken op internet tot de manier waarop universiteiten lesgeven: overal sijpelt AI door.
Zelfs voorlopers in AI, zoals Microsoft, voeren bezuinigingen door op personeelsbestand zodra de productiviteit dankzij AI stijgt. De vrijgekomen middelen worden opnieuw geïnvesteerd in verdere AI-ontwikkeling. Het is een duidelijke verschuiving: AI wordt niet langer gezien als experimenteel hulpmiddel, maar als kerntechnologie die hele bedrijfstakken kan herschikken.
Sommige experts waarschuwen dat het slechts een kwestie van tijd is voordat de eerste grote bedrijven kopje-onder gaan. “Elk bedrijf dat mensen betaalt voor taken die AI sneller, goedkoper en minstens zo goed kan uitvoeren, heeft een groot probleem,” stelt Adam Sarhan, CEO van investeringsmaatschappij 50 Park Investments.
Wat betekent dit voor beleggers?
Voor beleggers betekent deze ontwikkeling dat risicobeoordeling opnieuw tegen het licht moet worden gehouden. Niet alleen de groeikansen van AI-bedrijven zijn relevant, maar ook de mate waarin bestaande posities blootstaan aan AI-disruptie.
- Sectoranalyse: Bedrijven in creatieve, administratieve of repetitieve dienstverlening lopen nu het meeste risico.
- Technologische adoptie: Ondernemingen die AI omarmen en integreren in hun processen kunnen zichzelf beschermen of zelfs groeien, terwijl achterblijvers terrein verliezen.
- Tijdsframe: De snelheid van AI-implementatie verkort de aanpassingsperiode. Waar vroeger disrupties zich over jaren uitstrekten, kan dit nu binnen enkele kwartalen plaatsvinden.
De les voor de actieve belegger is duidelijk: AI is niet alleen een bron van spectaculaire koersstijgingen, maar ook van forse waardevernietiging. Portefeuilles die te veel blootstaan aan bedrijven zonder duidelijke AI-strategie lopen een verhoogd risico.
5 checks om te bepalen of een aandeel AI-proof is
- AI-strategie openbaar?
Controleer of het bedrijf in jaarverslagen, kwartaalcijfers of persberichten concreet benoemt hoe AI wordt toegepast in de bedrijfsvoering. Vage beloftes zonder actie zijn een waarschuwingssignaal. - Afhankelijkheid van menselijke arbeid
Bedrijven met veel repetitieve, administratieve of creatieve taken zonder automatiseringsstrategie lopen het grootste risico om marktaandeel te verliezen. - Innovatiebudget
Kijk naar de R&D-uitgaven. Wordt er actief geïnvesteerd in technologie en AI, of gaat het grootste deel van de winst naar dividenden en aandeleninkoop? - Concurrentiepositie
Heeft de onderneming al concurrenten die AI efficiënter of goedkoper inzetten? Dan kan de winstdruk sneller toenemen dan verwacht. - Flexibiliteit in verdienmodel
Bedrijven die meerdere inkomstenstromen hebben en zich snel aanpassen aan nieuwe technologieën, hebben meer kans om te overleven bij technologische disruptie.
