Democratie - demografie - economie
Het houdt iedereen bezig op dit moment. Hoe gaat het met de onderhandelingen rond het vormen van een nieuwe regering? Maar het is niet alleen Nederland dat worstelt met het probleem van de democratie. Onze zuiderburen hebben wellicht een nog grotere uitdaging op dit moment. In Engeland hebben ze voor het eerst in jaren een coalitieregering. Australië heeft een soortgelijk probleem, alhoewel ze daar inmiddels een regering hebben gekregen. In Spanje is er een meerderheid van één in het parlement die de regering steunt. Ook de Duitse regering de steun bij verschillende deelstaatverkiezingen afzwakken, en het is te verwachten dat Obama na de verkiezingen in november zijn meerderheid kwijt raakt.
Het wordt dan lastig regeren. En in deze moeilijke tijden is een sterke regering juist nodig. Ten minste, zo wordt beweerd. Maar de economie doet het best goed. Die trekt zich niets aan van wie er nu minister-president is of wordt. Zo zie je maar. Het maakt bijna niets uit wie aan het politieke roer staat. De economie heeft blijkbaar veel meer "macht" dan de politici. Het was niet de schuld van Bakenende IV dat wij een recessie hadden, en het is net zo min aan het demissionaire kabinet te danken dat het nu een stuk beter gaat.
De uitschieters in de economie, gedreven door hebzucht, zijn voor de stabiliteit van de economische ontwikkeling een veel gevaarlijker "tegenstander". Dat de politiek daarna deze uitschieters probeert recht te trekken is mosterd na de maaltijd, en zal ook in de toekomst niet helpen. Nieuwe excessen zullen zich gegarandeerd voordoen ondanks alle pogingen dit te voorkomen met nieuwe regels en controles. De markt gaat zijn eigen gang. Democratie is aardig voor de "feel good" factor maar heeft weinig invloed op hoe het gaat met de economie.
Een andere factor die de welvaart wel gaat beïnvloeden is de demografie. Twee elementen van de demografische ontwikkeling zijn van belang. Aan de ene kant de snel toenemende vergrijzing en aan het andere einde van het spectrum de zeer hoge jeugdwerkloosheid. Wat het eerste betreft, wij weten allang dat vergrijzing een probleem wordt in vele landen. Een daarvan is China. Dankzij de een-kind politiek, die in China heel lang het beleid is geweest, is de bevolkingsstructuur daar zeer ongunstig. Men zegt dat de Chinezen oud zullen worden voordat ze rijk kunnen worden. Een serieus probleem, zeker als men weet dat de infrastructuur veel te wensen over laat. De problemen in de westerse landen en Japan zijn al lang bekend. Aan de andere kant van de bevolkingspiramide vinden wij de jeugd. Vele landen kampen met een zeer hoge jeugdwerkeloosheid van 25% en meer. Dit is juist de generatie die voor de ouderdomsvoorziening van de vergrijzende bevolking moet zorgen. Ten minste in de landen die een omslagstelsel hanteren. En daar ziet men dus dat de werkeloosheid torenhoog is. Ik vrees dat deze aspecten negatieve gevolgen zullen hebben voor de toekomstige welvaart, en niet alleen in ons land. De protesten en demonstraties die wij op dit moment zien kunnen makkelijk tot grotere sociale onrust leiden. Daar zal de politiek waarschijnlijk de schuld van krijgen, en sowieso last van hebben, maar erger nog, daar zal ook de economie in de desbetreffende landen behoorlijk onder lijden. Politiek is de waan van de dagstemmer maar voor je beleggingen en je eigen financiële toekomst zijn de demografische factoren van veel groter belang. |  |
De Week 37, 2010 column van Bernt Hofstad, partner van FIRST CAPITAL
