Nederlandse pensioenfondsen en banken hebben in de eerste helft van dit jaar gezamenlijk zo’n 23 miljard euro verloren op Europese staatsleningen. De oorzaak ligt in de oplopende rente op onder meer Duitse en Franse staatsobligaties, waardoor de waarde van bestaande leningen daalde. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van De Nederlandsche Bank (DNB).
Eind juni hadden Nederlandse instellingen ruim 531 miljard euro aan buitenlandse staatsobligaties in bezit. Opvallend genoeg namen de aankopen van obligaties in die periode gewoon toe, ondanks de stevige koersdalingen.
Duitse en Franse obligaties onder druk
Een groot deel van het Nederlandse bezit zit geconcentreerd in de eurozone. Alleen al Duitse staatsleningen maken 123 miljard euro van de portefeuille uit, Franse ruim 85 miljard euro. Door spanningen in Frankrijk – waar het begrotingstekort hoog blijft en noodzakelijke bezuinigingen politieke weerstand oproepen – daalde de waarde van Franse staatsobligaties fors.
Ook Duitsland staat onder druk. De verwachting dat de staatsschuld gaat oplopen door een nieuw investeringsprogramma van honderden miljarden heeft de rente op Duitse leningen opgedreven. Resultaat: Nederlandse instellingen verloren zo’n 5,4 miljard euro op Duitse en 2,4 miljard euro op Franse obligaties.
Dekkingsgraad pensioenfondsen
Voor pensioenfondsen zijn de beleggingsverliezen pijnlijk, maar er zit ook een keerzijde aan de medaille. Een hogere rente zorgt er namelijk voor dat toekomstige verplichtingen tegen een hogere discontovoet worden berekend, waardoor de zogeheten dekkingsgraad stijgt.
Begin september meldde pensioenadviseur Aon dat de gemiddelde dekkingsgraad was opgelopen naar 126 procent. Dat betekent dat pensioenfondsen gemiddeld meer vermogen hebben dan nodig om alle toekomstige verplichtingen na te komen. Toch is de relevantie van dit cijfer kleiner geworden: in het nieuwe pensioenstelsel worden pensioenen directer gekoppeld aan beleggingsresultaten, waardoor de schommelingen in de waarde sterker voelbaar zullen zijn voor deelnemers.
Vooruitblik: minder staatsobligaties?
Beleggingsstrateeg Corné van Zeijl waarschuwt dat Frankrijk een structureel risico vormt voor pensioenfondsen. "Ondanks de hogere rente is er weinig animo om Franse obligaties te kopen", stelt hij. Met het nieuwe pensioenstelsel krijgen fondsen bovendien meer ruimte om risico te nemen, wat kan leiden tot een verschuiving van staatsobligaties naar aandelen, vastgoed of alternatieve beleggingen.
Tips voor HCC-leden
- Wees alert op rentegevoeligheid: obligaties zijn sterk afhankelijk van rentebewegingen. Bij stijgende rente verliezen bestaande obligaties aan waarde.
- Spreid risico’s: beleg niet uitsluitend in staatsobligaties van één land. Diversificatie over meerdere landen, sectoren en looptijden verkleint de kans op grote verliezen.
- Let op het nieuwe pensioenstelsel: de rol van obligaties kan kleiner worden, wat voor meer volatiliteit in pensioenen kan zorgen. Houd dit in de gaten als u pensioenopbouw of -inkomen heeft.
- Overweeg obligatiefondsen of ETF’s: hiermee spreidt u automatisch over meerdere landen en looptijden.
- Blijf geduldig: obligaties leveren mogelijk minder op in tijden van stijgende rente, maar kunnen op langere termijn stabiliteit bieden in een portefeuille.
Disclaimer: Dit artikel is uitsluitend bedoeld ter informatie voor leden van HCC!beleggen en mag niet worden opgevat als individueel beleggingsadvies. Beleggen brengt risico’s met zich mee, waaronder het (deels) verliezen van uw inleg. Resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst. Doe altijd uw eigen onderzoek of raadpleeg een financieel adviseur voordat u beleggingsbeslissingen neemt.
