Markt voor gestructureerde producten is snel gegroeid
De markt voor gestructureerde producten is de afgelopen jaren sterk gegroeid, zo stelt de AFM in haar onderzoeksrapport . Hadden particuliere beleggers in 2003 voor € 3 miljard euro aan gestructureerde producten uitstaan, eind 2006 was dat naar schatting al € 30 miljard. Inmiddels heeft één op de drie beleggers (ongeveer 500.000 huishoudens) één of meer gestructureerde producten in de portefeuille. Wat 10 jaar geleden een markt voorbehouden aan professionele beleggers was, is inmiddels een massamarkt geworden. Daarbij is het zo dat in geheel Europa de jaarlijkse inleg in gestructureerde producten de inleg in traditionele beleggingsproducten,zoals beleggingsfondsen, naar de kroon steekt. De groei is nog niet ten einde. Gestructureerde producten lijken bij uitstek geschikt om bijzondere wensen ten aanzien van vermogensopbouw, zoals garanties, vorm te geven en kunnen in de toekomst dan ook meer gebruikt gaan worden bij de opbouw van individuele pensioen en aflossingsbedragen voor hypotheken.
Gestructureerde producten zijn anders dan traditionele beleggingsproducten
Gestructureerde producten zijn anders dan traditionele beleggingsproducten. Ze zijn meestal opgebouwd uit een samenstel van vermogenstitels, bijvoorbeeld obligaties en opties. Het beleggingsrisico is ook anders dan bij een beleggingsfonds. Een beleggingsfonds volgt de beweging van bijvoorbeeld aandelenkoersen waarin het belegt getrouw, terwijl een gestructureerd product juist bewegingen dempt of versterkt. Voor beleggers kan dit een uitkomst zijn als zij hun beleggingsrisico willen beperken of juist extra risico willen nemen. De verscheidenheid aan gestructureerde producten is enorm, zowel in de keuze van de onderliggende waarde als de manier van structurering. De werking van gestructureerde producten is vaak anders dan bij traditionele producten en druist soms tegen de intuïtie van de belegger in. Dit tonen bijzondere structureringsvariabelen zoals plafonds, vloeren, voorwaardelijke looptijden, middeling van rendementen en dergelijke. Volatiliteit, de beweeglijkheid van de koersen van de onderliggende waarden en correlatie, de samenhang van de onderliggende waarden, zijn vaak doorslaggevend voor het uiteindelijke rendement van een gestructureerd product. Dit resulteert in complexe producten.
Kracht: gestructureerde producten spelen in op behoefte van beleggers
Gestructureerde producten maken het mogelijk om het risicoprofiel van de belegging naar wens aan te passen. Zo kunnen opties worden gebruikt om bewegingen van aandelenkoersen te versterken of juist te dempen. Dit maakt het mogelijk om in te spelen op specifieke behoeften van beleggers. Voor risicomijdende beleggers kunnen producten worden gemaakt die een garantie of bescherming tegen koersdalingen bieden, terwijl voor beleggers die graag meer risico nemen producten kunnen worden geconstrueerd die juist winstkansen vergroten. Bovendien kunnen gestructureerde producten een verruiming bieden van de beleggingsmogelijkheden voor particuliere beleggers. Door middel van gestructureerde producten kunnen zij op eenvoudige wijze met geringe bedragen beleggen in uiteenlopende beleggingsmogelijkheden zoals de goud- of de landbouwproductenmarkt. Dit soort markten waren tot voor kort moeilijk te betreden voor particuliere beleggers.
In de kracht van gestructureerde producten liggen tevens risico’s
Bij de vormgeving van de belegging worden veelal bepaalde kenmerken uitgelicht, die door de beleggers als attractief worden gezien. De risico’s hierbij zijn dat het product er mooier uitziet en/of als attractiever wordt beoordeeld dan het in werkelijkheid is. Uit het consumentonderzoek blijkt dat consumenten productbrochures niet goed lezen. Hoewel productbrochures in correct Nederlands zijn opgesteld, hebben consumenten grote moeite om goed te lezen. Een tweede bevinding is het feit dat beleggers de werking van gestructureerde producten niet altijd begrijpen. Beide constateringen geven de AFM reden tot zorg. Het risico bestaat immers dat beleggers producten kopen die voor hen ongeschikt zijn. Daarmee is de goede werking van de markt in het geding.
De AFM constateert dat de informatieverstrekking voor de belegger niet optimaal is.
Het prospectus is onvoldoende toegesneden op de informatie die een consument nodig heeft voor een goede beleggingsbeslissing. Daarbij komt nog dat wegens de gekozen juridische vorm van de producten geen financiële bijsluiter verplicht is. De AFM ziet risico’s dat beleggers een ongeschikt product kiezen, waarmee de goede werking van de markt en, bij teleurstelling van beleggers over hun keuze, het vertrouwen van de markt in het geding is en daar is de branch niet mee gediend en komt met verbeteringen in de informatieverstrekking.
Kritische houding van de belegger noodzakelijk
De AFM constateert dat beleggers een beperkte deskundigheid hebben en een te weinig kritische houding aannemen ten aanzien van gestructureerde producten. Indien de informatieverstrekking verder wordt verbeterd zoals de branche voorstaat en de belegger toegankelijke grafieken en zorgvuldig beschreven teksten gepresenteerd krijgt, staat hem niets meer in de weg om kritisch naar de aangeboden gestructureerde producten te kijken. De belegger kan bepalen of het product past in zijn beleggingsportefeuille en de juiste kwaliteit biedt.
AFM gaat sturen op de kwaliteit van de informatieverstrekking bij gestructureerde producten
De AFM hecht aan begrijpelijke, juiste, evenwichtige en niet misleidende informatieverstrekking. Alleen dan wordt de belegger in staat gesteld zijn verantwoordelijkheid te nemen. Bij haar toezicht op de informatieverstrekking gaat de AFM de marktpartijen stimuleren tot hogere kwaliteit.
