vertrouwensherstel kan niet zonder aandeelhouder
De Nederlandse beursgenoteerde vennootschap is natuurlijk een polderproduct. Aandeelhouders hebben wat te zeggen over bestuurdersbenoemingen en beloningsbeleid en kunnen onderwerpen voor de aandeelhoudersvergadering agenderen. De Ondernemingskamer biedt met de enquêteprocedure een veiligheidsklep voor gevallen waarin de checks and balances wanbeleid niet hebben kunnen voorkomen.
Daar staat tegenover dat beschermingsconstructies en certificaten nog steeds falend management kunnen beschermen en dat het voor aandeelhouders vrijwel onmogelijk is bestuurders aansprakelijk te houden.
Deze fragiele balans wordt momenteel bedreigd. De kredietcrisis heeft wereldwijd geleid tot een evaluatie van de verhoudingen tussen aandeelhouders en bestuur. In Nederland zijn we hierover in de war. Men is het erover eens dat aandeelhouders meer hadden moeten doen, bijvoorbeeld door kritischer te zijn op risicomanagement en op beloningsstructuren. En het veelgehoorde antwoord hierop is aandeelhouders minder te zeggen te geven – dus minder mogelijkheden om hun verantwoordelijkheid te nemen.
Dit is de lijn die het kabinet inzet met een aantal recente wetsvoorstellen. Zo wordt voorgesteld de drempel voor het agenderingsrecht op te hogen van 1 naar 3 procent en wil men de toegang tot de Ondernemingskamer beperken.
Interessant is dat in de Verenigde Staten, waar de kredietcrisis zijn oorsprong vindt, een tegenovergestelde benadering wordt gekozen. De checks en balances hebben duidelijk gefaald – en dus moeten ze worden versterkt. Dat betekent: méér in plaats van minder aandeelhoudersrechten.
Ik ben het daar mee eens. Muilkorven is niet de manier om vertrouwen te herstellen. Bovendien: wie zeggenschapsrechten van een aandeel beperkt, vermindert de waarde ervan. Dat is slecht voor de positie van Nederland op de internationale kapitaalmarkt en zorgt voor hogere kapitaalkosten. Daar betalen we uiteindelijk allemaal de prijs voor.
Jan Maarten Slagter is directeur van de VEB sinds 1 oktober 2007. Daarvoor was hij journalist bij het Financieele Dagblad en advocaat bij Loeff Claeys Verbeke. Hij studeerde rechten in Leiden en woont in Den Haag met zijn vrouw en zoon.
