Het blijft kwakkelen

(1)

Iedere industrie zal in de toekomst waarschijnlijk minder arbeidsintensief georganiseerd worden, terwijl onze gehele westerse maatschappij op arbeid is ingericht. In de US werkt 78% van de beschikbare arbeidsmarkt tussen 25 en 54 jaar nu terwijl in 2000 nog 82% hiervan werkzaam was ²). De trend lijkt zich te bewegen naar minder werkenden. Er komen suggesties op voor een basisinkomen, dat uiteindelijk betaald moet worden. Als dit basisinkomen uit belastingen betaald wordt, zal er een opwaartse druk op de belastingdruk ontstaan en een neerwaartse druk op het besteedbare inkomen.

(2)

Nieuwe technologie wordt blijvend geïntegreerd in nieuwe businessmodellen. Daar waar kapitaal en arbeid vroeger noodzakelijk was als basis voor een businessmodel, zien we steeds meer start ups die handig hieromheen manoeuvreren. Uber investeert niet in taxis en personeel; geen vaste assets en personeelslasten maar op oproepbasis beschikbare assets en personeel. Hetzelfde geldt voor Airbnb. De afhankelijkheid van kapitaalintensieve assets kan daarom wel eens zeer nadelig werken voor industrieën die hier in sterke mate van afhankelijk zijn. Dit is tegelijkertijd een mooie ontwerpopdracht voor startups die echt competitief voordeel willen behalen. Assets en personeel op afroepbasis….

(3)

De deeleconomie zal verder toenemen, waardoor een lagere vraag zal ontstaan naar producten die iedereen vroeger in huis had staan. Denk aan grasmaaiers en duurder gereedschap wat je nu gewoon in de buurt kunt lenen. Dit leidt tot minder vraag in de detailhandel en het MKB.

(4)

Ben van den Anker (1976) is schrijver / columnist en lid centrale directie aan het Candea College

Hij heeft zijn PhD in Business & Management tijdens een negenjarig verblijf in Zuidoost Azië aan de International Graduate School of Business (University of South Australia) behaald. Hij is auteur van het boek The perceived role of Host Country Nationals in Expatriate Adjustment (2010, Ben van den Anker). Zijn onderzoek richt zich met name op de rol van cross-culturele interactie in het functioneren van expatriates. Daarnaast is hij voor de International Business Review revisor voor wetenschappelijke artikelen op het snijvlak business en management.

Meer en meer klanten shoppen mobiel.
Zo heeft 70% van de klanten van Amazon tijdens het afgelopen topjaar mobiel ingekocht. ³)
Hetzelfde valt te zeggen voor facebook en Zalando; het mobiele gebruik van websites neemt exponentieel toe. Tijdens een gesprek met een Nederlandse start up viel mij op dat een bedrijf de keuze maakte de mobiele applicatie ‘later’ te ontwikkelen. Een cruciale fout….
Toenemend gebruik van mobiele applicaties en online verkoopkanalen versterkt de druk op winkels die nog in ‘stenen’ gehuisvest zijn.
Het concurrentienadeel wordt gewoonweg te groot.
Daar waar een auto vroeger echt in een showroom gekocht moest worden; ‘klanten willen de auto voelen en ruiken!’, verkocht Tesla in een weekend 325.000 nieuwe modellen online voor rond de 14 miljard dollar (voor de volledigheid; klanten betaalden een ‘reserveringsfee’ van $1000 per auto⁴).
Businessmodellen veranderen razendsnel en technologie blijkt de spin in het web van deze toekomstige bedrijvigheid.
De scherpe koersdalingen van een aantal techreuzen zijn dan ook een goed instapmoment in plaats van een voorteken van verval.

(5)

Grondstoffen hebben het zwaar te verduren gehad in de afgelopen anderhalf jaar.
Er schijnt echter licht op de horizon. De olieprijzen herstellen zich langzaam, de hoogste prijs dit jaar voor een vat olie werd een paar weken geleden aangetikt.
Ik verwacht dat, met een groeiende wereldbevolking, de kwantiteit grondstoffen eerder af- dan toe zal nemen. Volgens de wet van vraag en aanbod zullen de prijzen dan uiteindelijk hogere niveaus moeten gaan bereiken.

(6)

De ultra lage rentes leiden tot zoektochten naar meer rendement. Dit leidt tot een prijsopdrijvend effect op o.a. de beurzen. Haaks hierop staan de winsten; die vertonen (naar industrie geaggregeerd) eerder een dalende trend. Lagere winsten en hogere koersen zijn uiteindelijk een recept voor problemen.
Kortom, de komende jaren ligt er het een en ander in het verschiet, waarbij ontwikkelingen rond technologie en mobiel winkelen / zaken doen veelbelovend lijken. Het extra geld dat in de markten wordt gepompt heeft een prijsopdrijvend effect; terwijl het maar zeer de vraag is of de relatie met de fundamentals een rol speelt in de hogere P/E ratio’s.
Ik ga er dan ook van uit dat het gezegde ‘what goes up, must come down!’ ook hier richtinggevend voor de toekomst kan zijn. Desalniettemin biedt deze ‘low growth’ tijd ook kansen voor bedrijven die handig in weten te spelen op behoeftes en marktvraag, waarvan wij het bestaan waarschijnlijk nog niet eens vermoeden….