TA verslaat FA
In onze nieuwsbrief van 1 augustus 2009 hebben wij een artikel van Ronald Kok gepubliceerd waarin hij stelt dat er openlijk wordt getwijfeld aan de relevantie van technische analyse voor het nemen van beleggingsbeslissingen. Het feit dat technische analyse een bekend fenomeen is heeft weinig met haar relevantie van doen, aldus Ronald die met zijn artikel genaamd "FA verslaat TA" de handschoen werpt naar de technisch analisten. Bob Emanuels, Directeur van Research Unlimited BV, pakt de handschoen op. Hierna volgt de uitgebreide reactie van Bob Emanuels op het artikel van Ronald Kok.
De Voorspelbaarheid van Koersen
De mening van academici over de voorspelbaarheid van beurskoersen wordt voornamelijk gedomineerd door de Efficiënte Markt Theorie (EMT). In een notendop stelt deze theorie dat beurskoersen niet voorspelbaar zijn omdat marktpartijen beschikbare informatie direct doorverwerken in prijzen en daarmee het gebruik van diezelfde informatie nutteloos maken voor andere marktpartijen. Buy & Hold moeilijk te verslaan ...,Een logisch gevolg van deze theorie -die een hoge mate van rationaliteit veronderstelt onder het beleggend publiek- is dat een buy-and-hold strategie in de effectenhandel de meest verstandige keuze is. In meerdere academische onderzoeken (met name volgend op de methodieken zoals die zijn neergezet door Sharpe[1966] en Jensen[1968]) is aangetoond dat het overgrote deel van professionele actieve beleggers niet in staat is om het beter te doen dan de benchmark – een soort van financiële meetlat waartegen de prestaties van een aandelen- belegging of een gehele portefeuille kunnen worden afgezet. |  |
... maar passieve houding loont niet
 | Dit wordt over het algemeen gezien als bewijs voor de stelling dat actief beleggen geen nut heeft en dat beleggers veel meer gebaat zijn bij het voeren van een passieve beleggingsstrategie. Maar niets is minder waar. De afgelopen twintig jaar hebben wetenschappers steeds meer voorbeelden gevonden van winstgevende systemen, die niet passen binnen het raamwerk van de EMT. Zo zijn er inmiddels vele academische bevindingen die dit constateren op het gebied van technische analyse, één van deze anomalieën. Bestaand empirisch onderzoek naar het nut van technische handelsregels is grofweg op te splitsen in twee onderzoeksgebieden: |
Simpele, consequente methoden
Brock, Lakonishok & Lebaron[1994] toonden met hun onderzoek aan dat simpele technische handelsregels (voortschrijdende gemiddelden en “channel breakouts”) in staat bleken te zijn om veel betere resultaten te behalen dan de Dow Jones Index in de periode 1897-1986. Dit onderzoek was het startsein van een reeks van publicaties, waarin werd aangetoond dat soortgelijke fenomenen konden worden waargenomen in andere markten en andere perioden. Voldoende bewijsDaarnaast toonde o.a. het onderzoek van Blume, Easley & O’Hara[1994] aan dat volumestatistieken belangrijke informatie herbergen over het toekomstig verloop van aandelenprijzen en toonden Lo, Mamaysky & Wang[2000] aan dat prijspatronen voorspellende waarde hadden op effectenmarkten. Hierbij dient overigens wel opgemerkt te worden dat de conclusies die in dit laatste onderzoek worden getrokken nog steeds onderwerp van debat zijn. Er zijn immers tevens onderzoeken bekend die deze conclusies ontkrachten. Het bewijs voor het nut van technische analyse is echter breed en in daarom reden voor nader onderzoek in de academische wereld
|  |
Relatieve sterkte
Een tweede onderzoeksgebied waaraan inmiddels vele pagina’s zijn geweid is momentum. Momentum is de academische benaming voor wat analisten relatieve sterkte noemen. Sinds de publicatie van het onderzoek van De Bondt en Thaler [1985], waarin zij vaststellen dat beleggers de neiging hebben te overreageren op ontwikkelingen, hebben meerdere onderzoekers wereldwijd dit fenomeen waargenomen.
Relatieve Sterkte werkt op korte termijn
Doorgaans worden twee conclusies getrokken:
1) De winnaars van het verleden worden op lange termijn de verliezers van de toekomst.
2) De winnaars van het verleden zijn op korte termijn de winnaars van de toekomst.
Dus: goede aandelen –de outperformers- zullen het naar alle waarschijnlijkheid voorlopig ook beter blijven doen dan de aandelen die toch al minder presteerden – de underperformers.
Hardlopers zijn géén doodlopers
Een leuke studie die dit aantoont staat in het boek van James P. O'Shaughnessy [1997]. O’Shaughnessy publiceerde in 1997 "What Works On Wall Street", een boek dat onder vele beleggers insloeg als een bom. Het was vooral hoofdstuk 15 uit zijn boek dat de beleggers tot verbazing bracht. In deze studie heeft hij het beleggen in een portefeuille gesimuleerd over de periode 1 januari 1952 tot en met 31 december 1996. Deze studie geeft een voortreffelijke onderbouwing van de beleggingssystematiek waarbij de hardlopers juist worden gekocht en de achterblijvers gemeden worden. En dat dit geld heeft opgeleverd mag duidelijk zijn. Maar hoeveel?
Winnaars blijven winnaars
O’Shaughnessy begon met een portefeuille van $10.000 en deze portefeuille belegde hij fictief gespreid over alle aandelen. Dit zou in 1996 hebben opgeleverd $ 2.677.556. Teruggerekend betekent dat een jaarlijks rendement van 13,23%. Voorwaar een mooi resultaat. Maar wanneer we alleen de vijftig aandelen zouden hebben gekocht, die het voorafgaande jaar het best hadden gepresteerd en wanneer we dit proces elk jaar opnieuw zouden hebben herhaald, zou ons vermogen zijn gestegen tot $ 4.113.706, hetgeen neerkomt op een jaarlijks rendement van 14,31%. En dat is absoluut dus bijna 54% meer over de totale periode!
Achterblijvers kopen loont niet
Het opmerkelijkste is echter, dat wanneer we besloten zouden hebben om alleen te beleggen in fondsen die in het afgelopen jaar waren achtergebleven, en wanneer we elk jaar opnieuw gekozen zouden hebben voor de vijftig fondsen die het minst hard vooruit waren gelopen, dan was ons kapitaal van $10.000 in 1952 aangegroeid tot slechts $43.039 in 1996. Dat komt neer op een rendement van 3,30% per jaar. En daarmee eindigt de totaalteller van ons kapitaal op slechts één schamele procent van wat we had gehadden wanneer we de outperformers zouden hebben gekozen.
'Grote' aandelen beter dan 'Kleine'
Overigens zouden we nog meer verdiend hebben met deze methode, wanneer we de selectie van de vijftig beste fondsen niet uit alle aandelen, maar slechts uit de “Large Stocks” zou hebben gemaakt. Dan was onze $10.000 aangegroeid tot $4.429.185, oftewel 14,50% in 1996.
Outperformers met lager risico
Ook de Sharpe-ratio en de volatility-uitkomsten van dit onderzoek - twee belangrijke maatstaven om risico te bepalen - laten zien dat een keuze voor outperformers leidt tot een lagere risicofactor.
Momentum-effect algemeen geaccepteerd
Onderzoekers vinden dan ook steun voor contraire en relatieve-sterkte strategieën op aandelenmarkten. Ook hier zijn de conclusies die getrokken worden niet in alle gevallen eender, maar over het algemeen wordt geconcludeerd dan momentum-strategieën in staat zijn om excess returns te genereren. Aangezien de hoeveelheid onderzoek die dit concludeert ook erg groot is, geniet het “momentum-effect” in academische kringen meer aanhang dan “het trend-effect” dat in de vorige alinea is beschreven.
Overigens worden de hierboven aangehaalde onderzoeksresultaten van James P. O'Shaughnessy ook gestaafd door de resultaten over de zelfde periode tot en met 2003 (3e editie) en door de resultaten uit onze eigen research over de recente periode 1992 tot en met 2006. Het hierboven aangehaald onderzoek is voor ons een belangrijke stimulans geweest om te komen tot de ontwikkeling van ons kwantitatieve selectie model, Nereus™. Sinds 2003 vormt dit in combinatie met ons Money Management model, Tyche™, de basis van onze advisering aan onze professionele relaties.
Met vriendelijke groet,
Namens Research Unlimited BV.
Bob Emanuels
Directeur
